Gentse Feesten

Van 16 tot 25 juli, dus ook vandaag, staat de Vlaamse stad Gent weer bol van muziek, theater, kinderspelen, markten en nog veel meer tijdens de Gentse Feesten. In zijn huidige vorm daterend uit de 1843 maar teruggrijpend op veel oudere tradities zijn de Gentse Feesten het grootste culturele openlucht-volksfeest van Europa.

Wij 'n nen maar twee plezieren in 't jaar, Carnaval en Gentse Feesten.

Gent kent een lange traditie van volksfeesten, die terug te volgen is tot de 15e eeuw. Een aantal van die feesten werd georganiseerd naar aanleiding van officiële gebeurtenissen, zoals de Blijde Intocht van een nieuwe vorst, een overwinning, of een andersoortig feestelijk moment. Deze feesten werden van 'bovenaf' georganiseerd en waren evenzeer bedoeld om de publieke opinie te beïnvloeden, of de glorie van een machthebber te benadrukken, dan dat het om het feest zelf ging.

Omkeringsfeesten

Maar daarnaast waren er ook de 'eigen' feestelijkheden van het volk. Deze werden niet van bovenaf georganiseerd, maar leefden in de bevolking zelf, niet zelden verafschuwd of met tegenzin toegestaan door de machthebbers. Veel van die feesten, zoals Vastenavond, of Carnaval, waren 'omkeringsfeesten'; een paar dagen dat de gebruikelijke wetten niet gelden en de sociale orde op z'n kop gezet wordt. Dit soort feesten komen we overigens in meer culturen tegen. De Romeinse Saturnaliën bijvoorbeeld waren een typisch omkeringsfeest.Ook het verenigings- en beroepsleven had zijn feesten: schuttersfeesten, gildefeesten, feesten die werden georganiseerd door buurten, wijken en kerkelijke parochies.

Eén groot feest

In Gent besloot het stadsbestuur in 1843 om alle bestaande feesten samen te voegen tot één 'Algemene Kermis'. Niet alleen probeerde men zo een beetje orde in de wildgroei van feesten en festiviteiten te scheppen, maar men wilde ook één prestigieus jaarlijks evenement creëren dat veel mensen naar de stad zou trekken. Halverwege de 19e eeuw werden de festiviteiten verplaatst om een relatie te leggen met 21 juli, de dag dat koning Leopold I in 1931 de eed op de grondwet had afgelegd na de afscheiding van Nederland een jaar eerder. De eerste Gentse Feesten in 1843, toen nog onder de naam 'Gemeentefeest', waren qua programma echter meer toegesneden op de gegoede burgerij, dan op het 'gemeene volk.' De feesten slaagden er dus niet in de volksfeesten te vervangen. Het stadsbestuur probeerde op allerlei manieren de volksfeesten in te dammen, maar de discussie bleef.

Volksbal wordt volksfeest

Het hoogtepunt van het toenmalige Gemeentefeest was het Bal Populaire. Het volksbal op het plein De Kouter. Tegenwoordig het 'Bal 1900' genoemd. Dit was één van de weinige festiviteiten die ook door het volk uitbundig gevierd werd. Het zuidelijk deel van het plein was bestemd voor de gegoede burgerij, en de lagere klasse had de rest van het plein ter beschikking. Jarenlang bleef deze grens strikt gehandhaafd, maar in de loop der tijd groeide het bal uit tot een echt volksfeest.

Na de Tweede Wereldoorlog ebde de belangstelling voor de feesten bij de bevolking weg. In 1969 maakten de Gentse Feesten echter een nieuwe stad, deze keer zonder klassenverschillen. In de jaren '70 en '80 bleven de feesten groeien. In de jaren '90 kreeg het feest weer een sterke culturele lading, met de komst van festivals zoals het 'International Puppetbuskersfestival' en het 'Internationaal Straattheaterfestival'. Vandaag zijn de Gentse Feesten het grootste culturele volksfeest in openlucht in Europa.