George Plantagenet: een wispelturige hertog
George Plantagenet was een wispelturige hertog. Hoewel hij zijn broer Eduard IV van Engeland in eerste instantie steunde, verzette hij zich al snel tegen de macht van de koning. Onder invloed van zijn neef kwam hij in opstand, maar dat mislukte. Hij legde het bij, waarna het weer misging. En dit keer met grote gevolgen.
George Plantagenet werd geboren op 21 oktober 1449 in het Ierse Dublin. Zijn vader Richard Plantagenet was luitenant van Ierland en hertog van York en zijn moeder Cecily Neville was de dochter van Ralf Neville, graaf van Westmoreland. Georges broer werd later koning Eduard IV van Engeland (1461-1471 en 1471-1483).
Rozenoorlogen
Toen George en Eduard nog klein waren daagde hun vader de Engelse koning Hendrick VI uit om de Engelse kroon. Hij vond namelijk dat hij recht had op de troon via zijn betovergrootvader Eduard III van Engeland. Dit resulteerde in de Rozenoorlogen (1455-1485) tussen de huizen York en Lancaster. Vader Richard boekte weinig succes, maar hij slaagde er wel in om zich te laten uitroepen tot opvolger van Hendrick VI. Bij de Slag om Wakefield in 1460 werd hij echter gedood, net als zijn oudste zoon. Hierdoor was het Eduard die de Yorkse claim op de Engelse troon erfde. Samen met neef Richard Nevill, graaf van Warwick, versloeg Eduard het leger van Hendrick VI in 1461 en werd gekroond tot koning Eduard IV van Engeland. De elfjarige George werd toen door zijn broer benoemd tot hertog van Clarence en in 1462 tot heer-luitenant van Ierland.
Richard Neville
Hun neef Richard Neville was de 16e graaf van Warwick en kreeg later de bijnaam Kingmaker. Zijn vader was de broer van hun moeder. Hij had wroeging tegenover Hendrick VI omdat hij de controle moest opgeven over Glamorgan, een graafschap van Wales. Daarom vocht hij zowel met hun vader als met Eduard om de Hendrick VI van de troon te krijgen.
Maar hoewel Richard Eduard in eerste instantie gesteund had om hem op de troon te krijgen, zou hij zich al snel van de nieuwe koning afkeren. Richard werkte hard aan een huwelijk tussen Eduard en de schoonzus van de Franse koning Lodewijk XI om Engeland met Frankrijk te verbinden. Toen hij vernam dat Eduard IV in het geheim met Elizabeth Woodville was getrouwd was hij woedend. Hij voelde de macht die hij eerder over de koning had uitgeoefend door zijn vingers wegglippen.
Een wig tussen de broers
Richard raakte daarom rond 1468 bevriend met George. Hij had al snel grote invloed op hem en wilde een wig tussen de twee broers drijven. George zou verwend en arrogant zijn geweest en door zijn moeder zo voorgetrokken dat hij het niet gewend was om ‘nee’ te horen. Toen George met Richards oudste dochter Isabel Neville wilde trouwen en Eduard IV zijn koninklijke veto-recht uitsprak, was hij dan ook woedend. Daarop reisde het koppel in 1469 naar Calais om alsnog te trouwen.
In 1470 steunde Richard een gewapende opstand tegen Eduard in noord-Engeland en George besloot zijn neef, nu schoonvader, daarin te volgen. Toen Eduard hun verraad ontdekte, ontnam hij George de titel van heer-luitenant van Ierland. George en Richard vluchtten naar Frankrijk. Daar sloot Richard een bondgenootschap met Margaret van Anjou, vrouw van de afgezette koning Hendrick VI, en liet zijn dochter trouwen met hun oudste zoon. Hendrick VI benoemde George tot de volgende erfgenaam, na zijn eigen zoon, om Eduard te omzeilen. Samen zetten ze Eduard IV af, die naar Nederland vluchtte, en herstelden ze Hendrick VI op de troon.
Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!
Bijleggen
Maar George begon het plan van Richard in te zien. Het feit dat Richard zijn dochter met de erfgenaam van Hendrick VI liet trouwen, toonde aan dat Richard niet van plan was om George op de troon te krijgen. Richard wilde gewoon zijn eigen macht uitbreiden. George keerde zich van hem af en legde het in het geheim met mijn broer Eduard bij.
George liep over naar Eduard en vocht mee in de strijd tegen het huis Lancaster om Eduard opnieuw op de troon te krijgen. En met succes. Richard werd tijdens een veldslag gedood. Eduard werd in 1471 hersteld op de troon en benoemde George tot graaf van Warwick en Salisbury.
Paranoïde
De verhoudingen tussen George en Eduard leken goed te liggen. Zo blijkt ook uit de naam Eduard die George in 1475 aan zijn zoon gaf. Maar toen sloeg het noodlot toe. Georges vrouw Isabel stierf in 1476, twee maanden na de geboorte van nog een zoon, die een aantal weken later ook stierf. Georges mentale gesteldheid kwam in een neerwaartse spiraal en hij werd paranoïde. Zo was hij ervan overtuigd dat zijn vrouw was vergiftigd door een dienstmeid, Ankarette Twynho. Toen zij in 1477 voor de rechter werd gesleept zette George een jurylid onder druk om haar te veroordelen voor moord. Direct na de rechtszaak werd ze verhangen. Historici geloven echter dat Isabel niet vergiftigd was, maar stierf aan tuberculose of kraamkoorts. Een jaar later werd de naam van Ankarette Twynho gezuiverd door koning Eduard IV.
Na de dood van zijn vrouw wilde George trouwen met de hertogin Maria van Bourgondië. Maar opnieuw verbood Eduard Georges huwelijk. De verbitterde George raakte daarom betrokken bij nog een opstand tegen Eduard. Hij zou geruchten hebben verspreid dat Eduard de bastaardzoon was van hun moeder met een andere man. Ook zou hij twijfels hebben gezaaid over de validiteit van het huwelijk tussen de koning en zijn vrouw.
Hoogverraad
Eduard was op zijn hoede en als waarschuwing liet hij John Stacey, iemand in Georges huishouden, beschuldigen van hekserij, waarop hij werd geëxecuteerd. Dit zette kwaad bloed bij George. Hij nam een priester mee naar de raadskamer in Westminster en liet hem een declaratie van John Stacey’s onschuld oplezen. Tegelijkertijd vond er een nieuwe opstand plaats in Cambridgeshire, die George zou hebben georganiseerd. Hierop liet Eduard hem arresteren op verdenking van hoogverraad. George werd opgesloten in de Tower of London, waar hij zijn oordeel afwachtte. Maanden later schreef Eduard het vonnis voor zijn broer, waarmee George de doodstraf kreeg. Op 18 februari 1478 werd George in het geheim gedood. Vlak daarna ontstond het gerucht dat hij werd verdronken in een vat malvasiawijn.
