Geschiedenis van het Baptisme

Op 28 mei 1644 werd de eerste Baptistenkerk in de Amerikaanse stad Boston gestart. De Baptistische geloofsleer verspreidde zich in de zeventiende eeuw vanuit Europa naar de Verenigde Staten. In de periode daarna groeide het aantal Baptistenkerken in de Verenigde Staten in rap tempo. Kenmerkend voor het Baptisme is de volwassendoop en de overtuiging dat gelovigen pas gedoopt worden wanneer men zelf op latere leeftijd tot geloof komt.

Ontstaan Baptisme

De Amerikaanse Baptistengemeenten kwamen voort uit een zeventiende-eeuwse geloofstraditie. In deze geloofstraditie werd de nadruk gelegd op het offer van Jezus en de directe relatie van de gelovige tot God. Deze relatie ontstaat onder meer door bestudering van de Bijbel, door de aanwezigheid van de Heilige Geest en de strikte scheiding van kerk en staat.

In de late zestiende eeuw ontstond er in Engeland weerstand tegen de hiërarchische structuur van de kerken en de kinderdoop. De reactie hierop kwam in de vorm van een kerklidmaatschap dat geheel vrijwillig was en gebaseerd op iemands eigen bekering in plaats van sociale druk. De doop was voorbehouden aan degene die hier zelfstandig voor kozen op latere leeftijd.

Eerste baptistenkerken in de Verenigde Staten

De eerste Baptistenkerken waren vooral succesvol in Nederland door het tolerante klimaat wat betreft geloofsvrijheid. John Smyth en Thomas Helwys worden gezien als de grondleggers van het Baptisme. John Smyth leidde de eerste samenkomst met slechts 36 aanwezigen en Thomas Helwys startte in 1612 de eerste gemeente in Engeland.

De eerste baptisten hechtten veel waarde aan evangelisatie. Dit leidde ertoe dat Brit Roger Williams in 1638 de eerste baptistenkerk in de Verenigde Staten oprichtte in Rhode Island. Tegelijkertijd zette ook een andere Brit, John Clarke, in Newport een baptistenkerk op. Een ruime eeuw na de oprichting van de eerste baptistenkerken in de Verenigde Staten waren er 35 kerken met 60.000 gelovigen ontstaan in 1790.

Scheiding kerk en staat

Ook al genoten de baptisten enige vrijheid in de Verenigde Staten, hun bestaansrecht was niet zonder slag of stoot verkregen. Tegen het einde van de achttiende eeuw werd de scheiding van kerk en staat een steeds prominenter issue. De baptisten werden weliswaar getolereerd, maar zij moesten wel belasting betalen aan de Anglicaanse kerk.

Toen Thomas Jefferson in 1786 een wet aangaande godsdienstvrijheid indiende kreeg hij steun van de baptisten. De baptisten speelden hiermee een belangrijke rol voor het eerste amendement van de Amerikaanse grondwet. In 1833 was de scheiding tussen kerk en staat, en daarmee gehele godsdienstvrijheid, in alle Amerikaanse staten doorgevoerd. 

Evangelisatie

De eerste Amerikaanse Baptist die in een ander land ging evangeliseren was George Isle. Isle was een in vrijheid gestelde slaaf en vestigde kerken in Jamaica rond het jaar 1770. Adoniram Judson en zijn vrouw Ann vertrokken in 1812 naar India en Birma. Hier zette het echtpaar met succes diverse kerken op en trainden hun volgelingen in het discipelschap.

Baptisme tegenwoordig

Mede door hun proactieve evangelisatiebeleid verspreidde de baptistische geloofsleer zich in een rap tempo. Inmiddels zijn er rond de 5.800 baptistengemeenten in de Verenigde Staten, deze zijn goed voor anderhalf miljoen leden. De baptistenkerk kent van de protestantse kerken in de Verenigde Staten de grootste raciale verscheidenheid onder de leden. Over de gehele wereld zijn 43 miljoen van de 100 miljoen leden gedoopt in zo’n 160.000 baptistenkerken. Vooral in Afrika, Azië en Latijns-Amerika groeien de baptistenkerken tegenwoordig.