Geschiedenis van Marokkanen in Nederland

De van oorsprong Marokkaanse Nederlander is de laatste jaren een hottopic in het nieuws. Op 12 mei 2014 bleek uit een uitspraak van de Hoge Raad dat weduwen die woonachtig zijn in Marokko recht blijven houden op hun nabestaandenuitkering. Vanwege deze uitspraak wordt er gediscussieerd over de vraag of het verdrag dat Nederland heeft met Marokko opgeschort moet worden. De debatten omtrent de Marokkaanse bevolking in Nederland nemen alleen maar toe, maar hoe zijn de Marokkaanse Nederlanders eigenlijk in Nederland terecht gekomen?

Arbeidsmigratie Marokkanen

De gedachte dat de Marokkanen zich hoofdzakelijk als arbeidsmigranten in Nederland hebben gevestigd is populair. Maar slechts een klein gedeelte van de Marokkanen is als kortstondige arbeidskracht naar Nederland gekomen. In de tweede helft van de twintigste eeuw was er sprake van een arbeidstekort waardoor de Nederlandse overheid zogenaamde gastarbeiders uit andere landen probeerde aan te trekken. De eerste Marokkanen kwamen in de jaren zestig en zeventig naar Nederland toe. In 1969 tekenden Nederland en Marokko het Wervingsverdrag voor gastarbeiders, welke al in 1973 verbroken werd. De gastarbeiders die na dit verdrag naar Nederland kwamen bestonden voor het grootste gedeelte uit jonge mannen uit de Rif in Noord-Marokko, die in hun eentje het geluk gingen beproeven in West-Europa. Het aantal Marokkaanse gastarbeiders dat door dit verdrag in Nederland terecht is gekomen is slechts 4.000.

Gelukzoekers

Een belangrijkere factor van Marokkanen was de zoektocht naar geluk in Europa. De verhalen over de arbeid- en leefomstandigheden in Westerse landen waren aanlokkelijk en gezien het arbeidstekort waren de Marokkanen graag geziene gasten in Nederland. Veel van de eerste generatie Marokkanen wilden in eerste instantie in korte tijd geld verdienen in het Westen, om daarna weer terug te keren naar Marokko.

Gastarbeiders blijven

Tijdens de oliecrisis in 1973 sloot de overheid de grenzen voor nieuwe gastarbeiders, maar de gastarbeiders die al in Nederland waren bleven. De sociale zekerheid en gunstigere arbeidsvoorwaarden in Nederland waren belangrijke redenen voor de gastarbeiders om zich officieel in Nederland te vestigen. Na 1973 nam de immigratie van Marokkanen toe, maar deze migratiestroom was vooral gebaseerd op gezinshereniging.

Gezinshereniging- en vorming

In de tweede helft van de jaren tachtig bestond de Marokkaanse immigratie vooral uit gezinsvorming. Gezinshereniging hield in dat de mannelijke gastarbeiders hun vrouw en kinderen die zij in Marokko hadden achtergelaten naar Nederland haalden. Bij gezinsvorming ging het om het over laten komen van een Marokkaanse bruid om daarmee in Nederland een nieuw gezin te stichten. De eerste generatie arbeidsmigranten kende relatief een groot aantal stedelijke Marokkanen, maar de migranten die door gezinsvorming in Nederland terecht zijn gekomen zijn grotendeels afkomstig uit rurale gedeelten van Marokko.

Marokkaanse bevolking in Nederland

De hoeveelheid Marokkanen in Nederland is in de afgelopen decennia hard gegroeid. Rond 1970 waren er zo’n 20.000 Marokkanen in Nederland, in 1980 waren dat er 72.000 en in 1990 al 168.000. In de jaren negentig was de gezinsherenigingmigratie vrijwel gestopt, maar door het hoge geboortecijfer binnen de Marokkaanse bevolkingsgroep nam hun aantal sterk toe. In 2013 woonden er 368.838 Marokkanen in Nederland, waarvan bijna de helft in Nederland geboren was. Slechts 6,5% van de Marokkanen die nu in Nederland woont was ooit een gastarbeider.

Marokkanen in Nederland sinds 2014

Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bleek dat in 2014 voor het eerst dat er meer Marokkaanse Nederlanders (320.782) in Nederland waren dan Turken (312.080). Het CBS baseerde zich op cijfers van 1 januari 2014. Het CBS registreerde in 2015 168.451 Marokkanen van de eerste generatie. In dat jaar werden er meer Marokkanen geregistreerd die in Nederland zijn geboren. In 2016 nam het aantal Marokkanen uit de eerste generatie licht af (168.336), terwijl het aantal geboren Marokkanen in Nederland toenam met ruim vijfduizend toenam naar 217.425.

Bronnen:

• Vijfeeuwenmigratie.nl: Gastarbeiders uit Marokko
• Tineke Fokkema, Carel Harmsen en Han Nicolaas, Herkomst en vestiging van de eerste generatie Marokkanen in Nederland, CBS 2009
• Statline.cbs.nl: bevolking kerncijfers
• Nieuws.nl: Voor het eerst meer Marokkanen dan Turken in Nederland