Handelsimperium van Novgorod
Novgorod was een van de meest belangrijke steden in het Russische gebied tijdens de middeleeuwen. In de 12e eeuw ontstond rondom deze stad een zeer welvarend handelsrijk, de Republiek van Novgorod, dat zowel banden onderhield met Europa als Azië. De stad was zeer gunstig gelegen, aan het oostelijke einde van de Hanzeroute en als tussenstation tussen de Baltische landen en het Byzantijnse Rijk.
In 859 werd Novgorod voor het eerst vermeld in de Russische kronieken. De stad was toen nog een verstevigde nederzetting, maar werd nog niet bestuurd door een koning. Ook was er veel rivaliteit tussen Novgorod en haar buurlanden. Daarom nodigden de inwoners van de stad Rurik, een Scandinavische veldheer die vlakbij een veldtocht hield, uit om de stad te regeren. Rurik accepteerde hun aanbod en werd niet alleen de vorst van Novgorod, maar ook van Kiev en hij stichtte het Kiev Rus rijk. In 882 verplaatste zijn opvolger Oleg de hoofdstad van het rijk van Novgorod naar Kiev, maar Novgorod werd desondanks steeds welvarender en onafhankelijker. Uiteindelijk scheidde Novgorod zich af van het Kiev Rus rijk en vormde de stad een eigen republiek, de eerste Russische republiek in de geschiedenis.
Gunstige ligging
De reden dat Novgorod zo snel kon groeien was dat de stad een gunstige ligging had om handel te bedrijven. Novgorod lag aan de Volkhov rivier en daarmee op de handelsroute tussen het Byzantijnse Rijk en de Baltische landen. Hierdoor profiteerde Novgorod van de doorvoer van barnsteen en onderhield de stad bovendien handelscontacten met welvarende landen aan de Middellandse Zee, zoals het Byzantijnse Rijk. Naast deze handelsroute vormde Novgorod ook het oostelijke uiteinde van de Hanze, een Noord-Europees handelsverbond. Hierdoor handelde de stad met Zweden, Denemarken en het Heilige Roomse Rijk
Handelswaren
Hoewel Novgorod vooral gedijde op de doorvoer van producten, werden er in de omgeving van Novgorod ook veel grondstoffen gewonnen en producten vervaardigd. Landbouw was een belangrijke inkomstenbron voor Novgorod, maar dierlijke producten zorgden eveneens voor een grote verscheidenheid aan handelswaren. Zo kochten de koopmannen in Novgorod huiden en bont in bij lokale jagers en wonnen imkers bijenwas en honing. Ook exporteerden de handelaren van Novgorod vlas en teer, die in het omliggende gebied gewonnen werden. De voornaamste handelswaren die werden geïmporteerd waren metaal, kleding en graan uit het binnenland van Rusland.
Klassenmaatschappij
De Republiek van Novgorod was opgedeeld volgens een hiërarchie, waarbij de koopmannen en edelen bovenaan stonden. Zij vormden samen de veche, een soort democratische bestuursraad waarin belangrijke beslissingen werden genomen. De edelen van Novgorod heetten boyaren en samen met de koopmannen noemden zij zichzelf ‘de betere mensen’. Het gewone volk had weinig te zeggen en stond ver onder de boyaren en handelaren. De veche had bovendien de macht om een prins te verkiezen. Deze prins mocht niet regeren, maar voerde alleen de soldaten van het handelsrijk aan.
Ondergang Republiek van Novgorod
De buurlanden van de Republiek, zoals Tver, Litouwen en Moskou aasden op het grondgebied van het rijke handelsland Novgorod en vielen de stad meermaals aan. In deze strijd kon Novgorod het niet volhouden zonder bondgenoten en daarom verbond de Republiek zich aan Moskou. De Moskovieten woonden te ver van Novgorod af om een echte bedreiging te vormen, maar konden wel te hulp snellen in nood. Moskou groeide echter snel uit tot een machtig koninkrijk en in 1478 veroverde Ivan III, de koning van Moskou, Novgorod. Hij moordde de bevolking uit en bracht de Republiek van Novgorod ten val.
