Het verzet van slavenleider Spartacus

Van 73 voor Christus tot 71 voor Christus vond er in het Romeinse rijk een grote slavenopstand plaats, gevoerd voor een leger van ontsnapte, Romeinse slaven. Dit verzet vond plaats onder leiding van Spartacus, die met zijn leger meerdere keren wist te winnen van de Romeinen.

Van Romeins slaaf tot verzetssoldaat

Over de geboorte van Spartacus is weinig bekend, behalve dat hij uit Thracië kwam. Hij diende waarschijnlijk als soldaat in het Romeinse leger. Over de reden waarom Spartacus tot slaaf werd gemaakt en terecht is gekomen in een gladiatorenschool, wordt veel gespeculeerd. Volgens sommigen zou hij gevangen zijn genomen; anderen denken dat zijn familie is verkocht aan een gladiatorenschool in Capua, zoals Romeinse geschiedschrijver Marcus Terentius Varro Reatinus ooit schreef. Wat in ieder geval zeker is, is dat Spartacus in 73 v.Chr. als slaaf ontsnapte en richting Napels vertrok. Hier zette hij een klein leger op van lotgenoten. Na lang te hebben gewerkt binnen een hulpeenheid van het Romeinse leger, de Auxilia, wilde de gladiator namelijk ontsnappen uit de bedrukkende greep van de Romeinen. Zeventig anderen sloten zich bij hem aan.

Uitbreiding van het legioen

Naarmate de tijd verstreek, breidde het leger zich uit. Terwijl ze naar de Vesuvius trokken, werd het ledenaantal alsmaar groter: bijvoorbeeld door langs het plattenland te trekken en meer mankracht van slaven te werven.  Ook kwam er meer variatie tussen de soldaten; bijvoorbeeld door het aansluiten van vrouwen en kinderen. Toch werd het slavenleger maar niet serieus genomen door de Romeinen. Het waren tenslotte maar slaven. Hier kwamen ze later nog op terug, nadat er een begin werd gemaakt met het verslaan van twee Romeinse legioenen en de groep naar Gallië vertrok. Onderweg versloegen zij nog drie legioenen, waarna hun plannen naar een andere richting gezet werden en ze naar het zuiden trokken. De snelle groei van het leger, valt voor een groot deel te verklaren door de slechte verdediging van de doorkruiste gebieden. Weinig beveiliging, maar veel slaven: hierdoor was het vinden van rekruten niet lastig. Bovendien zou Spartacus hebben beloofd om de buit eerlijk te verdelen: in de vorm van rijkdom en vrijheid.

Het onzekere einde van Spartacus

Toen de slavenleider zich naar Sicilië wou begeven, kwam de ongeslagen tocht van het leger van Spartacus ten einde. Tegen de tijd dat Spartacus’ leger de oversteek wilde maken bij de straat van Messina, leken de Siciliaanse piraten omgekocht door de Romeinen. Marcus Licinius Crassus Dives, destijds een belangrijk politicus, stuurde acht legioenen zijn kant op om hem klem te zetten. De Romeinen haalden Spartacus in, waarna het slavenleger werd verslagen. Of de slavenleider gedood of ontsnapt was, is nog altijd onbekend. Wel gaat het gerucht dat hij, samen met nog zesduizend gevangenen, gekruisigd werd langs de lange Via Appia. Hun lichamen zouden - op de weg van Capua naar Rome – moeten dienen als waarschuwing voor het volk.

Verzet voor vrij- en veiligheid

Nog lange tijd is er desondanks gevochten tegen het Romeinse leger, al was het van oorsprong nooit de intentie van Spartacus om de gehele Romeinse samenleving omver te werpen. Wat voor hem voorop stond, was het verzorgen van een vrij en veilig bestaan. Niet enkel voor hem zelf, maar voor allen die zich bij hem aansloten. Dat maakt het verhaal van de verzetsstrijder nog altijd een inspiratie voor velen; waaronder Stanley Kubrick. De Amerikaanse regisseur maakte in 1960 een legendarische film over de slavenleider, waardoor het verhaal ook nu nog tot de verbeelding blijft spelen.