Historische vijanden: Widukind en de Franken

De Franken zagen de Saksen als onbeschaafd en zichzelf als afstammelingen van de Trojanen. De strijd tussen de Saksen en de Franken duurde van 772 tot 804.

De Franken schilderden in de negende eeuw hun tegenstanders af als onbetrouwbare barbaren die een verkeerde religie aanhingen. Een voorbeeld hiervan was hun vijand Widukind. Deze Saks, die leefde van 743 tot 807, was, volgens middeleeuwse  Frankische geschiedschrijvers, een onbetrouwbare en onbeschaafde ongelovige.

Franken en Saksen

De Franken waren een Germaans volk dat vanaf 200 langs de grens van het Romeinse Rijk aan de Rijn in het huidige Duitsland woonde en zich later ook uitbreidde naar het zuiden en het westen. De Saksen woonden vanaf de 4e eeuw tussen de Noordzee, Harz , Elbe en de Rijn. De Saksen waren tot dan deels tribuutplichtig aan de Frankische koningen geweest, maar nooit onderdanen. Ze hielden nog sterk vast aan de Germaanse tradities, zoals  aan de oude religie en een los stamverband. Onder leiding van Karel de Grote (742/748-814) werden zij echter gedwongen zich te bekeren tot het christendom. Karel vernietigde de Irminsul , een hoge boom of stam die hoogstwaarschijnlijk van religieuze betekenis voor de Saksen was. Dat zette kwaad bloed. De Saksen staken hierop de kerk van Lebuïnus in Deventer in brand. Het gevolg: een strafexpeditie van Karel de Grote. Deze onderdrukking leidde tot de Saksische oorlogen onder leiding van Widukind.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Widukind

Widukind of kind van het woud, werd geboren in het jaar 743. Hij was hertog van het hertogdom Saksen en leider van het Saksische volk. Over de afkomst en de jeugd van Widukind is niets bekend. Hij was getrouwd met Geva van Vestfold, de zus van de Deense koningen Ragnar en Siegfried. Voordat Widukind leider van het volk werd, was het gebruikelijk dat de Saksen hun hertogen slechts in tijden van oorlog kozen als legeraanvoerder en dat zij in tijden van vrede terug traden. Maar in de tijd van Widukind was er sprake van een permanente opstand, waardoor hij deze functie tientallen jaren bleef bekleden. Hiermee vergrootte Widukind zijn invloed en na zijn overgave aan Karel de Grote kon hij zodoende zijn positie over de Saksen behouden.

Saksenoorlogen

Deze Saksenoorlogen duurden van 772 tot 804. Het conflict begon met de veldtocht van Karel de Grote tegen de Saksen in de zomer van 772. Vijf jaar later lukte het Karel de Grote de Saksen te verslaan en alle Saksische edelen moesten op de rijksdag in Paderborn verschijnen in 780. Widukind weigerde echter naar de vergadering te komen en vertrok naar zijn zwager Siegfried. Karel I legde hierbij de Saksische wet vast, waarin werd besloten dat Saksen een deel werd van het rijk van de Franken. Deze rijksdag vormde de aanleiding tot het latere bloedbad bij Verden. In 782 werd de wet nogmaals bevestigd, waarna Karel naar Italië vertrok. Daarop keerde Widukind terug en wist opnieuw alle Saksen te verenigen om nogmaals in opstand te komen, waarbij ze verschillende Frankische gebieden plunderden.

Touwgetrek

Bij Süntel lukte het hem om het Frankische leger te verslaan. Karel de Grote besloot hierop 4.500 Saksen te onthoofden in het bloedblad van Verden en een deel te deporteren. Een jaar later hervatte Widukind wederom de oorlog. Aanvankelijk versloeg hij de Franken bij de Grotenburg, maar korte tijd later werden ze zelf verslagen bij de Hase. Desondanks lukt het hem om, met hulp van de Friezen, de strijd in de winter voort te zetten. Het bleek ijdele hoop en in 785 gaf hij zich uiteindelijk over en liet hij zich tot christen dopen te Attigny. Karel de Grote trad als peetoom op. Widukind hield hierdoor zijn positie als hertog van de Saksen.

Historische vijanden

Historici weten echter weinig over de strijd van Widukind tegen Karel de Grote. Aangenomen wordt dat de Saksen, voor de oorlog met de Franken, geen geheel vormden. Frankische schrijvers schilderen hen echter af als één duidelijke tegenstander van de Franken. Hierin worden positieve kanten van de vijand verzwegen. De Franken zelf werden door de geschiedschrijvers uit die tijd afgeschilderd als afstammelingen van de Trojanen en culturele opvolgers en erfgenamen van de Romeinen.