Hoe een klein Amerikaans stadje de Spaanse Griep buiten de deur wist te houden

Inmiddels heeft het coronavirus bijna elke uithoek van de wereld al bereikt. Zelfs de meest afgelegen eilanden hebben ermee te maken. En dat was in de tijd van de Spaanse Griep niet anders. Toch slaagde een klein plaatsje in de Verenigde Staten, Gunnison in Colorado, erin om het virus met strenge maatregelen buiten te houden. En daar had het een goede reden voor. Hoe kreeg Gunnison dat voor elkaar?

Aan het einde van 1918 verspreidde de Spaanse Griep zich razendsnel. Honderden miljoenen mensen raakten besmet met het virus en geen enkel continent – behalve Antartica – werd gespaard. Ook de Verenigde Staten, waar op 4 maart 1918 in Camp Funston in Kansas de eerste patiënt werd geregistreerd, werd hard getroffen. Door de pandemie raakten de ziekenhuizen en mortuaria in de omgeving van Bosten en Philadelphia overspoeld met patiënten, waarna de golf zich verplaatste richting het westen. Naar schatting zijn er in totaal zo´n 675.000 mensen in de Verenigde Staten aan de ziekte overleden.

Toen de griep voor het eerst de kop op stak in de Verenigde Staten in 1918 namen de Amerikanen maatregelen die als sinds de Oudheid worden toegepast. Zo werden mensen die geïnfecteerd waren in quarantaine gezet en werd er aan social distancing gedaan. Tijdens het hoogtepunt van de pandemie sloten veel steden hun essentiële diensten af. De mensen die in de zorg actief waren, vaak verpleegsters die werkten op vrijwillige basis, werkten de klok rond in minimale medische uitrusting om voor de zieken te zorgen en het virus in te dammen. Op veel plekken in de Verenigde Staten lukte in het indammen echter niet op tijd, met als gevolg honderdduizenden persoonlijke tragedies en levens die voorgoed veranderden.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Gunnison

Maar er was een klein stadje in de staat Colorado dat het virus wel buiten de deur wist te houden: Gunnison. Gunnison werd officieel gesticht in 1880 nadat de Anglo-Saksische ontdekkingsreiziger John W. Gunnison in 1853 in de regio op zoek was naar een route voor een transcontinentale spoorweg. In de tien jaar voor de officiële stichting van Gunnison vond er een explosieve bevolkingstoename plaats door de groeiende mijn- en landbouw in de regio. En daar was niet iedereen blij mee. Op het moment dat de mijnwerkers en de boeren het gebied introkken, woonden de Ute-stam daar ook in de buurt. In de conflicten die volgden werden meerdere mijnwerkers vermoord door deze stam en dit zorgde ervoor dat sommige mijnwerkers ook het gebied ontvluchtten. Maar dat gold niet voor allemaal. Doordat de bevolking van Gunnison zich steeds verder uitbreidde, werden de Ute´s uiteindelijk volledig het gebied uit gedwongen.

De komst van de Spaanse Griep

Op het moment dat de Spaanse Griep zich in 1918 als een lopend vuurtje door de Verenigde Staten verspreidde, was Gunnison een landbouw- en mijnstad met zo´n 1300 inwoners. Het eerste geval van de Spaanse Griep in de staat Colorado werd op 20 september 1918 vastgesteld toen 250 soldaten uit Montana in Boulder, Colorado arriveerden voor een speciale training bij de Universiteit van Colorado. Aan het einde van de week waren er al 91 gevallen van de griep in Colorado vastgesteld. Nadat ook soldaten in Colorado Springs ziek werden, verspreidde het virus zich al snel door de hele staat. In tegenstelling tot andere steden en dorpen in Colorado volgde Gunnison het nieuws van de verspreiding van de Spaanse Griep op de voet. De bewoners van Gunnison namen het gevaar van het virus erg serieus. Van 27 september tot midden januari 1919 werd elke voorpagina van de lokale krant gereserveerd voor het laatste nieuws over de Spaanse Griep.

De Spaanse Griep

Waarom waren de mensen in Gunnison zo bang voor het virus? Dat was niet voor niets, ze hadden alle reden om ongerust te zijn. Het stadje was namelijk gesitueerd op een hele kwetsbare plek. Er waren in Gunnison twee spoorlijnen en meerdere wegen die het stadje verbonden met de hoofdstad Denver en andere grote centra. Allemaal plekken die zwaar getroffen waren door de pandemie. De lokale krant, The Gunnison News-Champion, kopte op 10 oktober 2018 dan ook: ´The flu is after us. It is circulating in almost every village and community around us´. Gunnison werd al snel volledig ingesloten door de dodelijke ziekte.

Maatregelen

De eerste maatregelen voor de hele staat Colorado kwamen op 7 oktober 1918. Gouverneur Julius C. Gunter en de Staatsraad voor Volksgezondheid vaardigde toen een bevel uit waarin alle gezondheidsfunctionarissen en leden van de pers werden opgeroepen om de burgers te wijzen op het gevaar van grote openbare bijeenkomsten en de ambtenaren van de gemeente werden aangespoord om passende maatregelen te nemen. Negen dagen later werden door de gouverneur alle openbare en particuliere bijeenkomsten verboden en openbare gelegenheden gesloten.

Op 8 oktober, een dag na de bekendmaking van de maatregelen voor Colorado, ondernam Gunnison meteen actie. Die dag werden alle scholen gesloten en kwamen er maatregelen om het directe contact tussen mensen zoveel mogelijk te beperken. Maar dat was pas het begin, het stadsbestuur van Gunnison wilde het griepvirus koste wat kost buiten de deur houden en nam verregaandere maatregelen dan de Staat. Op 31 oktober nam districtarts dr. FP Hanson een ingrijpende beslissing: Gunnison werd een strikte quarantaine opgelegd. Barricades en hekken werden opgetrokken langs alle wegen aan de districtsgrenzen. Gunnison werd volledig hermetisch afgesloten van de buitenwereld. Je mocht het district verlaten, maar moest dan wel verplicht in quarantaine bij terugkomst. Borden en lantaarns waarschuwden de mensen dat ze moesten doorrijden wanneer ze door Gunnison reden. Als ze dat niet deden moesten ze meteen in een strenge quarantaine. Ook voor de inwoners van Gunnison golden strenge maatregelen. Kerken werden gesloten, feesten en bijeenkomsten werden verboden, verdachte gevallen werden geïsoleerd en meerdere treinhaltes werden gesloten. Iedereen die de regels overtrad, kreeg een zware straf aan zijn broek.

De lockdown van Gunnison zou uiteindelijk zo´n vier maanden duren. Halverwege januari 1919 werden de scholen weer geopend en op 4 februari werd de lockdown volledig opgeheven. Al die tijd had Gunnison het voor elkaar gekregen om de Spaanse Griep buiten te houden, maar na het opheffen van de lockdown ging het toch mis. In maart kwam er een derde griepgolf en zo´n honderd mensen in Gunnison werden ziek. Gelukkig voor hen was het virus op dat moment al een stuk minder dodelijk. Van de honderd gevallen stierven er vijf jonge mensen.

Strenge maatregelen in coronatijd

Gunnison is een van de weinige districten in de Verenigde Staten die de pandemie doorstond met maar vijf dodelijke slachtoffers. Uit onderzoek van de Michigan Medical School lukte dit dankzij de strenge quarantainemaatregelen, de lage bevolkingsdichtheid en natuurlijk een beetje geluk. Voordat de quarantainemaatregelen ingingen, waren er geen besmette personen aangekomen in Gunnison. Gunnison heeft dus laten zien dat een snelle en strenge aanpak tijdens een pandemie wel degelijk effect kan hebben. Maar het feit dat deze maatregelen toen werkten in klein, afgelegen stadje wil natuurlijk niet zeggen dat dat ook het geval is voor een andere ziekte in een veel bevolkter en onderling verbonden tijdperk.