In de voetsporen van Aletta Jacobs
De oud-minister van VWS, Els Borst, krijgt de prijs voor de ''genuanceerde manier waarop zij medisch-ethische kwesties in het publieke debat aan de orde heeft gesteld en voor hetgeen zij daarmee heeft bereikt'', aldus de organisatie. De prijs is genoemd naar Aletta Jacobs, de eerste vrouw die aan een Nederlandse universiteit studeerde, arts werd en promoveerde.
Aletta Jacobs werd geboren in 1854 en stierf in 1929. Op 20 april 1871 besteeg Aletta Jacobs als eerste vrouwelijke student geneeskunde de trappen van de Rijksuniversiteit van Groningen. Het was echter nog op proef en ze had de goedkeuring van minister Thorbecke nodig. Maar dat ging niet zonder slag of stoot. In kranten en tijdschriften werd Aletta gehoond en bespot. Maar ze liet zich er niet door tegenhouden en zette door. Kort na de dood van Thorbecke ontving zij het bericht dat ze mocht studeren aan de universiteit.
'Twee dagen na Thorbecke's dood, 5 Juni 1872, ontving ik de in rouwrand vervatte toestemming. Zij was gedateerd 30 Mei 1872, en in een begeleidend schrijven werd mij medegedeeld, dat het verlenen van dit verlof behoord had tot 's Ministers laatste ambtsbezigheden', schreef Aletta Jacobs.
Promotie
Op 23 april 1874 legde ze het kandidaatsexamen af en in 1878 slaagde ze voor het artsexamen. Ze was daarmee de eerste vrouw die de universiteit afrondde en arts werd. Na haar studie ging ze promoveren en acht jaar later nam zij haar doctoraal in ontvangst, op 8 maart 1879. Haar dissertatie heette 'Over localisatie van physiologische en pathologische verschijnselen in de groote hersenen'. Haar proefschrift droeg zij op aan de jonge koningin Emma, "als een blijk van hulde", zoals Aletta schreef in haar aanbiedingsbrief. Ze werd huisarts en introduceerde het pessarium voor arme vrouwen in de Jordaan in Amsterdam. Daarnaast zette ze zich in tijdens de Eerste Wereldoorlog voor vrede. Zij zette zich jarenlang actief in voor de verbetering van vrouwenrechten.
Aletta Jacobs prijs
De prijs wordt eens in de twee jaar uitgereikt aan een vrouw met een academische opleiding die een voortrekkersrol vervult voor andere vrouwen. Els Borst maakte zich als minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (1994-2002) hard voor medisch-ethische kwesties rond drugsbeleid, tabaksontmoediging, euthanasie, embryo-onderzoek, voeding en alcoholgebruik. Ze bekleedt nog steeds een aantal bestuursfuncties in de gezondheidszorg.
Bron: Aletta, instituut voor vrouwengeschiedenis
