J’accuse verschijnt in L’Aurore en brengt de Dreyfus-affaire aan het licht

Op 13 januari 1898 verschijnt in de Franse krant L’Aurore een brief genaamd J’accuse, gericht aan de president. De schrijver Émile Zola bracht hiermee de Dreyfus-affaire aan het licht.

Dreyfus-affaire

Alfred Dreyfus was van Joodse afkomst en ging in 1880 het Franse leger in en in 1889 werd hij bevorderd tot kapitein. In 1894 werd duidelijk dat geheime documenten waren doorgespeeld aan een Duits militair attaché. Dreyfus werd onterecht beschuldigd van het overhandigen van deze papieren. In eerste instantie werd de zaak in de doofpot gestopt. In 1895 kreeg de pers lucht van de beschuldiging en werd Dreyfus alsnog veroordeeld. Het leger wilde dat dit proces gold als een voorbeeld voor anderen: dat verraad onacceptabel was. Het krijgsproces vond achter gesloten deuren plaats. Het bewijs was voornamelijk gebaseerd op valse verklaringen die, zoals achteraf bleek, door de werkelijke spion Ferdinand Walsin-Esterhazy waren verzonnen. Valse documenten die werden aangevoerd als bewijs werden geleverd door het toenmalige hoofd van de inlichtingendienst. Dreyfus werd uit zijn functie ontheven en verbannen naar Duivelseiland. Spoedig gingen geruchten rond dat de veroordeling van Dreyfus was gebaseerd op valse verklaringen. Het nieuwe hoofd van de inlichtingendienst, Georges Picquart, deed onderzoek naar het verloop van de zaak en ontdekte de rol van Esterhazy. Hij meldde dit bij zijn superieuren die hier niks van wilden weten. Picquart werd ontslagen en kreeg een gevangenisstraf.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

J’accuse…!

Op 13 januari verscheen op de eerste twee pagina’s van de krant L’Aurore een ingezonden brief van Émile Zola. De brief heette J’accuse..,! (Ik beschuldig…!) en was gericht aan de Franse president Félix Faure. In de brief beschuldigde Zola de toenmalige minister van Oorlog en diens ministerie van het opzettelijk gebruikmaken van vals bewijs om de Joodse Dreyfus te veroordelen. Het nummer van L’Aurore werd maar liefst ruim 200.000 keer verkocht en werd ook vertaald naar het Nederlands.

Gevolgen publicatie

Na de publicatie ontvluchtte Zola Frankrijk voor een jaar. Hij ging in Groot-Brittannië wonen om een gevangenisstraf in zijn thuisland te ontlopen. In 1899 keerde Zola terug naar Parijs, waar hij als een held werd onthaald. De publieke opinie was sinds de publicatie enorm veranderd en Dreyfus kreeg veel steun. Na de brief duurde het nog enkele jaren voordat Dreyfus vrijgelaten werd. In 1896 kreeg Dreyfus een nieuw proces, waarin zijn levenslange gevangenisstraf werd omgezet naar een straf van tien jaar. In 1903 werd een nieuw onderzoek ingesteld, waarbij Dreyfus werd vrijgesproken van de beschuldigingen. Zijn eer werd hersteld en hij kreeg een hogere functie: hij werd benoemd tot de rang van majoor. Dreyfus nam nog deel aan de Eerste Wereldoorlog. Hij stierf pas in 1935. Zola maakte de vrijlating van Dreyfus niet meer mee: hij stierf in 1902 al onder verdachte omstandigheden.