Kanaän: Israël en de Palestijnse gebieden in de oudheid
De tientallen raketten die de afgelopen dagen vanuit de Gazastrook op Israël zijn afgevuurd hebben tot een nieuwe geweldsuitbarsting in de regio geleid. Israël heeft inmiddels enkele vergeldende aanvallen uitgevoerd waarbij de leider van de militaire tak van Hamas is gedood. Kanaän, zoals het gebied vroeger heette, was in de oudheid al het toneel van de strijd tussen verschillende etnische groepen en stammen.
Het oude Kanaän omvatte het huidige Israël, de Palestijnse gebieden, Libanon en de westelijke delen van Jordanië en Syrië. Waarschijnlijk werd het gebied vanaf 9000 voor Christus bewoond door groepen nomaden en enkele gemeenschappen die in dorpjes woonden. Zo ontstond in die tijd al de stad Jericho, die rond 7000 voor Christus zo’n 2.000 inwoners had. In die tijd werd het gebied ook aangedaan door handelaars uit Mesopotamië en Egypte, twee gebieden die veel invloed uitoefenden in Kanaän. Kanaän werd hierbij een doorgangsgebied dat aansloot op de oude karavaanroutes en zijderoutes.
Egypte
In het 3e millennium voor Christus nam het aantal bewoners van Kanaän toe. De Feniciërs stichtten rond 2750 voor Christus hun eerste steden op de westkust van Syrië. Halverwege het 3e millennium begonnen ook de pogingen van Egypte om Kanaän onder haar gezag te krijgen toe te nemen. Er werden verschillende oorlogen uitgevochten tussen de Egyptenaren en de stammen van Kanaän, maar het lukte de farao’s niet om het gebied definitief te onderwerpen. Aan het begin van het 2e millennium voor Christus vestigden ook de Filistijnen zich in het gebied.
Hyksos
Rond 1750 voor Christus werd een deel van Egypte veroverd door de Hyksos, één van de stammen uit Kanaän. Zij hielden de Nijldelta enige tijd in hun macht, tot zij tweehonderd jaar later werden teruggedreven door de Egyptenaren en de strijd zich naar Palestina verplaatste. De Egyptische invloeden in Kanaän bleven tot de 14e eeuw voor Christus bestaan, waarna hun macht afnam. Rond 1250 voor Christus kwamen ook de Hebreeën in zuidelijk Kanaän aan. Zij veroverden onder Jozua grote delen van het gebied, waarna zij het koninkrijk van de Israëlieten stichtten. Door de verzwakking van Mesopotamische grootmachten als de Hittieten ontstonden in het noorden en aan de kust enkele onafhankelijke stadsstaten, waaronder verschillende Aramese koninkrijkjes en enkele Filistijnse staatjes aan de zuidkust, zoals Gaza.
Grote rijken
De eerste helft van het 1e millennium voor Christus vormde de bloeiperiode van de Kanaïtische stadstaten. De Feniciërs waren in de tijd de grootste handelsmacht van de Middellandse Zee en stichtten verschillende kolonies, waaronder Carthago en Lissabon. Het koninkrijk Israël bloeide in die tijd onder de koningen Saul, David en Salomon. In 722 voor Christus kwam er echter een einde aan de autonomie van Kanaän met de verovering van Israël door het Assyrische Rijk. De daaropvolgende eeuwen werd het gebied een speelbal van de grote mogendheden, waaronder de Babyloniërs en de Perzen. In de 4e voor Christus werd het gebied veroverd door Alexander de Grote, waarna het bijna drie eeuwen onder Hellenistische invloed bleef, totdat Israël in 63 voor Christus een Romeinse vazalstaat werd.
Tegenwoordig is het gebied het toneel van de strijd tussen Israël en de Palestijnen. De Palestijnen worden door sommigen als afstammelingen van de Filistijnen gezien, maar hier kan geen uitsluitsel over gegeven worden. Na verschillende schermutselingen laaide het geweld de afgelopen paar dagen weer op. Tot nu toe zijn elf Palestijnen en drie Israëliërs omgekomen door raketaanvallen en bombardementen.
