Machtsstrijd in het Vaticaan in de 10e eeuw

Volgens anonieme bronnen is er op dit moment een machtsstrijd gaande in het Vaticaan. Verscheidene leden van de Curie verzetten zich tegen het beleid van kardinaal-staatssecretaris Tarcisio Bertone, die volgens hen machtspolitiek bedrijft. Ook in de 10e eeuw streden verscheidene facties om de macht in het Vaticaan, wat toen resulteerde in vele moorden, seksschandalen en de vervolging van een lijk.

In de 9de eeuw, vanaf de kroning van Karel de Grote tot keizer in 800, genoot de Paus de bescherming van het machtige Karolingische rijk. Anderhalve eeuw later raakte dit rijk echter steeds verder in verval, en verzwakte daarmee ook de positie van de Heilige Stoel. Steeds vaker werden Pausen en Pauselijke benoemingen het slachtoffer van conflicten tussen Europese vorsten of adellijke families uit Rome.

Kadaversynode

In april 892 benoemde Paus Formosus onder dwang zowel Guido als Lambert van Spoleto tot keizer van het Heilige Roomse Rijk. Later wilde de Paus de benoemingen echter terugdraaien en verzocht hij de Frankische koning Arnulf van Karinthië hem daarbij te steunen. Arnulf trok daarop in 895 met zijn leger naar Rome, verjoeg Guy en Lambert en liet zichzelf vervolgens kronen tot keizer. Het volgende jaar kwamen zowel Formosus als Arnulf echter te overlijden, en dus keerde Lambert in 896 weer terug naar Rome.

De nieuwe Paus, Stefanus VI (VIII), draaide daarop niet alleen de besluiten van Formosa terug, maar liet bovendien, mogelijk onder dwang van Lambert, zijn overleden voorganger terechtstellen. Het lichaam van Formosa werd opgegraven, volledig aangekleed in Pauselijke regalia en vervolgens op een troon gezet en 'verhoord', waarbij een diaken namens hem antwoord gaf. Uiteindelijk werd het lijk in 897 veroordeeld voor meineed en onwaardig verklaard voor het pontificaat, waarna het in de Tiber werd gegooid. De ‘kadaversynode’ veroorzaakte grote onrust onder de bevolking van Rome, en enkele maanden later werd Stefanus tijdens een volksopstand afgezet, opgesloten en uiteindelijk gewurgd.

Saeculum obscurum

Wat volgde was een zeer onrustige periode in de geschiedenis van het pontificaat. Beide opvolgers van Stefanus, Paus Romanus en Paus Theodorus III, regeerden slechts enkele weken en kwamen onder verdachte omstandigheden om het leven. Vermoedelijk was dit het gevolg van een machtsstrijd tussen en binnen de verscheidene adellijke families in Rome. Met name moeder Theodora en dochter Marozia van de familie Theopylacti kregen in deze periode grote invloed over het pontificaat. Zo was Paus Sergius III (904-911), in strijd met het celibaat, de geliefde van Theodora. Hetzelfde gold voor Paus Johannes X (914-928), die waarschijnlijk later werd vermoord op bevel van Marozia. Vrijwel iedere Paus moest tijdens deze ‘Saeculum obscurum’, ofwel ‘Donkere tijd’, voortdurend vrezen voor zijn leven. Zo werd Paus Stefanus VIII in 942, na slechts drie jaar geregeerd te hebben, om onduidelijke redenen ontvoerd, gemarteld, verminkt en uiteindelijk vermoord door koning Alberic II.

Bordeel

Het dieptepunt werd bereikt tijdens het pontificaat van Johannes XII (955-964), de kleinzoon van Marozia. Volgens de oude bronnen had hij tijdens zijn regeerperiode meerdere vrouwen en gebruikte hij de Sint-Jan van Lateranen als bordeel. De Lombardische historicus Liutprand van Cremona (922-972) schreef dat de Paus “een relatie  had met zijn eigen nicht en dat hij het heilige paleis veranderde in een hoerenhuis”. Johannes werd uiteindelijk, onder druk van de Duitse keizer Otto I, afgezet en veroordeeld voor ontucht, overspel en incest. Pas ten tijde van het pontificaat van Leo IX (1049-1054) wist het Vaticaan zich te ontworstelen van de politieke intriges. Uiteindelijk kwam naar schatting meer dan een derde van alle Pausen tussen 872 en 1012 onder verdachte omstandigheden om het leven als gevolg van de machtsstrijd.