Moord op Gaius Julius Caesar - Aanslag in 44 voor Christus

Keje Molenaar noemde woensdag het voornemen van de raad van commissarissen van Ajax om Louis van Gaal te benoemen tot voorzitter van de directie tegenover de NOS: ‘een bijl in de rug van Johan Cruijff'. De initialen J.C. en de messteek in de rug, doen sterk denken aan één van de bekendste aanslagen uit de geschiedenis: de moord op Julius Caesar in het jaar 44 voor christus.

Een dolk doorklieft mijn ribbenkast De dolk van een verrader Het staal drong in mijn zachte rug En werd door niets gestuit De punt van achteren erin En van voren er weer uit

(De grote sterfscène- Paul Van Vliet)

Eerste Triumvaat

In het jaar 60 sloten Pompeius (106-48 voor christus), Crassus (115-53 voor Christus)  en Caesar (100-44 voor Christus) een politiek verbond: het Eerste Triumvaat (59-53 voor Christus). Het doel was om Caesar het consulaat voor het jaar 59 te bezorgen. Hij zou dan als consul voor de goedkeuring van de plannen van Pompeius kunnen zorgen, om de oorlogsveteranen een stuk land te kunnen bezorgen. Ze handelden uit overtuiging dat de senaat aan banden moest worden gelegd. Zij wilden zelf een vinger in de pap houden. Niets zou dan meer zonder hun instemming gebeuren. Zo geschiede het. Caesar werd consul en na zijn consulschap gouverneur van Gallië. Maar door de jaren heen verslechterde de band tussen Pompeius en Julius Caesar. De afspraken stopten ook abrupt toen Crassus sneuvelde in de strijd tegen de Parthen in 53 voor christus.

Burgeroorlog

Toen Pompeius voor het jaar 52 optrad als consul-zonder-collega en Caesar de opdracht kreeg zijn commando neer te leggen, barstte er op 1 januari 49 een conflict uit tussen beide heren. Caesar rukte op richting Rome en uiteindelijk vluchtte Pompeius naar de Balkan. Italië viel daarmee in de handen van Caesar. In de loop der jaren nam Caesar de teugels strak in handen. De Romeinse senatoren begonnen te vrezen voor de groeiende macht van Caesar na zijn benoeming als dictator primus (dictator voor het leven). En binnen de senaat werden plannen gesmeed om Julius Caesar uit de weg te ruimen.

Complot

De drijvende kracht achter de samenzwering in de senaat was Gaius Cassius Longinus (85-42 voor Christus). Hij had onder Pompeius als admiraal gediend en zich geprofileerd als leider van de paar senatoren die het al vanaf het begin niet eens waren geweest met het aan de macht komen van Julius Caesar. Cassius betrok ook zijn zwager Brutus, die door Caesar als zoon werd behandeld, in het complot. De wettige vader van Brutus was getrouwd met Servilia, de geliefde van Caesar. Brutus koesterde een wrok door de affaire, waardoor hij besloot deel te nemen aan de samenzwering. De andere leiders van het complot waren Decimus Brutus, een van de beste generaals van Caesar, en Gaius Trebonius, stadhouder in Zuidwest-Spanje. De overige samenzweerders, volgens Suetonius, (69/70 - 140) een Romeins biograaf en cultuurhistoricus, waren dit ongeveer zestig man, wilden terugkeren naar de tijd van de Oude Republiek.

Senaatsvergadering

Op 15 maart van het jaar 44 voor Christus moest het gebeuren. Op de bewuste dag liep Caesar te voet naar de vergaderzaal om een vergadering bij te wonen. Op weg naar de zitting van de Senaat werd Caesar ingehaald door de oude leraar Grieks, Artemidorus, die hem via een briefje waarschuwde voor het complot dat tegen hem was beraamd. Caesar had echter geen tijd om het briefje te lezen en overhandigde het ongelezen briefje aan één van zijn begeleiders. Toen Caesar bij de vergaderzaal aankwam en de zaal betrad, stonden de senatoren op uit respect voor de dictator. De samenzweerders liepen op Caesar af, stelden zich op in een halve cirkel om de man heen. Hiermee was hij afgeschermd voor de overige senatoren. Ze wekten daarmee de indruk dat ze hem om een gunst wilden vragen. Toen Tullius Cimber hem ook daadwerkelijk om de gunst vroeg om zijn broer uit ballingschap terug te laten keren en Caesar afkeurend antwoordde, greep hij diens rode toga vast.

Moordaanslag

Dit was het afgesproken teken. Casca stond achter de leider en probeerde hem door de keel te steken. Dat mislukte en hij doorboorde Caesar door zijn schouder. Caesar stak Casca vervolgens met zijn griffel waarbij hij de arm van Casca doorboorde. Een tweede samenzweerder stak Caesar vervolgens in zijn zij en Cassius doorboorde hem in zijn gezicht. Caesar probeerde zich te verzetten, maar moest het afleggen tegen de overmacht aan senatoren. Niemand schoot hem te hulp. De genadeklap werd door Brutus gegeven. Caesar sprak vervolgens de beroemd geworden woorden uit: Et tu Brute? (Ook gij, Brutus?). Hierna trok hij zijn mantel over zijn hoofd en stortte neer. De moordenaars raapten hem op en duwden hem tegen het standbeeld van zijn oude vijand Pompeius. Caesar stierf uiteindelijk na 23 messteken.