Mosul: een stad met een verhaal

Het offensief om Mosul te heroveren op IS is officieel van start gegaan. Het Irakese leger, gesteund door vooral Koerdische en Shi’itische milities, probeert de stad te heroveren op IS. Mosul is niet alleen een belangrijke stad om haar strategische ligging en industrie, maar ook vanwege haar geschiedenis. Waarom is Mosul zo belangrijk?

Mosul is economisch gezien een stad van aanzienlijk belang. De stad ligt langs de oever van de Tigris en is een belangrijk centrum van handel. Daarnaast is het een stad met veel industrie, vooral de olieproductie is belangrijk. Verder is het een van de grootste steden van Irak.

De stad is echter niet alleen belangrijk om economische redenen. Mosul kent een rijke geschiedenis en veel verschillende culturele invloeden. Het is een cultureel en historisch centrum.

Mosul in het Assyrische Rijk

Het gebied waarin Mosul ligt was millennia geleden grondgebied van het Assyrische- en Neo-Assyrische Rijk. Het gebied rond de stad was van groot belang voor deze rijken, wat te zien is aan de meerdere hoofdsteden die het Neo-Assyrische Rijk door de tijd gekend heeft vlakbij of zelfs deels op dezelfde plek als het huidige Mosul. Nimrud, op 30 kilometer afstand van Mosul, was de hoofdstad vanaf ongeveer 850 v.Chr. Aan de oostelijke oever van de Tigris, tegenover Mosul dat aan de westelijke oever ligt, lag ooit de Neo-Assyrische stad Ninive. Deze stad zou vanaf ongeveer 700 v.Chr. de hoofdstad van dit Rijk zijn. Op de Kuyunjikberg nabij Mosul stonden ooit de paleizen van enkele van de Assyrische koningen.

Het Christendom in Mosul

Vanaf de 1e eeuw n.Chr. werd het christendom een belangrijke religie voor de Assyrische bevolking in dit gebied. In de 6e eeuw werd het een bisschoppelijke zetel voor de Assyrische Kerk. Het gebied, en vooral de stad Ninive, is regelmatig te vinden in zowel de Hebreeuwse als de Christelijke Bijbel. De inwoners van de stad zouden zondaars zijn. God zou Jona gestuurd hebben om hen te waarschuwen. De inwoners luisterden naar Jona en zouden door God gespaard blijven. Jona zou in de stad begraven zijn.

De islam en de kruistochten

Waarschijnlijk werd de stad in 637 n.Chr., tijdens de verspreiding van de Islam, ingelijfd bij het Rashidun kalifaat. Aan het einde van de 9e eeuw werd het gebied deel van het Abbasiden kalifaat. In de tijd van de kruistochten was Mosul in handen van de Seljoeken. Dit waren misschien wel de belangrijkste vijanden van de kruisvaarders. Hoewel de kruisvaarders nooit in de buurt van Mosul kwamen, vochten zij wel meerdere veldslagen uit met de Seljoeken. De veldslagen bij Shaizar (1111) en Al-Sannabra (1113) waren veldslagen waarbij kruisvaarderlegers het opnamen tegen Seljoeken uit Mosul. De Europese kruisvaarderlegers hadden weinig ervaring met de gevechtsstijl van de Seljoeken, die veelal niet een directe slag aangingen, maar de vijand te paard bestookten met pijlenregens. Bij de slag van Al-Sannabra werden de kruisvaarders verslagen.

Saladin toonde interesse in de stad en belegerde deze in 1182, zonder succes. De stad was sterk gefortificeerd met een lange muur met in totaal 7 poorten en een aanzienlijk aantal torens. De troepen van Saladin waren niet opgewassen tegen zo’n verdediging. Om zijn reputatie niet te schaden besloot hij Sinjar aan te vallen. Hier verloor hij de controle over zijn troepen waarna die de stad plunderden. Uiteindelijk wist Saladin Mosul in 1186 alsnog te veroveren. Kort hierna namen de Mongolen de stad in bezit. In 1508 werd Mosul veroverd door de Perzen, om uiteindelijk in 1535 veroverd te worden door de Osmanen. Vanaf dit moment wordt de geschiedenis van Mosul stabieler, de Osmanen behouden de stad tot 1918. Kort hierna ontstond het huidige Irak.

Belangrijke plaatsen in Mosul

In Mosul, waar door de tijd heen veel verschillende culturen en religies een plaats gevonden hebben, ligt een aantal belangrijke religieuze en culturele gebouwen. De moskee van de profeet Yunus, hier beter bekend als de Jona, stond in Mosul. Deze moskee werd na de inname van Mosul door IS echter vernietigd. Ook de moskee van de profeet Jerjis, hier beter bekend als Joris, staat in Mosul. De bibliotheek van Mosul, waar zowel Islamitische als Latijnse geschriften te vinden waren, werd in 2015 vernietigd. Sommige van de hier aanwezige geschriften stonden op de UNESCO lijst voor werelderfgoed. Verder zijn in het museum van Mosul allerlei artefacten uit de Assyrische tijd te vinden. Deze plaatsen, van groot cultureel en historisch belang, zijn al vernietigd of lopen het gevaar vernietigd te worden.

Meer geschiedenis nieuws lezen? Geschiedenis Magazine is hét tijdschrift voor geschiedenisliefhebbers. Laat je inspireren en profiteer van de speciale aanbieding: 1 jaar slechts € 37,50 (i.p.v. € 59,95) én 5 welkomstcadeaus!