Nikola Tesla: een uitvinder die de wereld veranderde

Nikola Tesla (1856 – 1943) was een uitvinder en staat met name bekend om de ontwikkeling van de wisselstroomgenerator. Hij raakte verwikkeld in een concurrentiestrijd met Thomas Edison, die de gelijkstroomgenerator had ontwikkeld. Omdat wisselstroom steeds populairder werd en steeds meer steden en bedrijven voorzag van stroom, ontving Tesla investeringen voor nieuwe uitvindingen. Ten tijde van zijn dood had Tesla 700 patenten op zijn naam staan.

Interesse in elektrotechniek

Telsa werd in 1856 geboren tijdens een hevige onweersbui om klokslag middernacht in het huidige Kroatië. Door deze bijzondere omstandigheden werd hij toepasselijk “een kind van het licht” genoemd. Zijn moeder vond kleine huishoudelijke apparaten uit in haar vrije tijd, wat Tesla’s interesse in elektrotechniek aanspoorde. Al op jonge leeftijd bouwde of verbeterde hij apparaten die van nut waren voor zijn dorpsgenoten. Na een studie in Oostenrijk ging hij in 1882 aan de slag als ingenieur bij de Continental Edison Company. Dit bedrijf was opgericht door de bekende uitvinder Thomas Edison om diens ideeën en uitvindingen in Europa te kunnen verkopen.

Gelijkstroom of wisselstroom?

Tesla maakte naam voor zichzelf en twee jaar later vertrok hij naar de Verenigde Staten om in Edison’s bedrijf in New York te werken. Hij werd ingehuurd om de gelijkstroomgenerator – waar Edison rijk en beroemd mee was geworden en wat al veel bedrijven van stroom voorzag – te verbeteren. Maar door meningsverschillen vertrok Tesla om zijn eigen bedrijf op te richten. Hij zou zich richten op wisselstroom terwijl Edison zich zou blijven richten op gelijkstroom. Dit leidde tot de zogenaamde war of the currents (oorlog van de stromen).

War of the currents

Tesla’s werk en uitvindingen trokken de aandacht van zakenman George Westinghouse, die net als Edison op zoek was naar een manier om de wereld te voorzien van stroom. Westinghouse kocht Tesla’s patenten voor een wisselstroomgenerator en huurde Tesla in om die te ontwikkelen. De concurrentiestrijd tussen enerzijds Edison en anderzijds Tesla en Westinghouse zorgde voor veel kwaad bloed. Edison startte een publiciteitscampagne tegen wisselstroom door valse informatie te verspreiden over dodelijke ongevallen en publiekelijk dieren – waaronder een circus olifant – te elektrocuteren met wisselstroom. Zijn campagne overschaduwde de dodelijke ongevallen en branden die ontstonden door Edison’s eigen gelijkstroomgeneratoren.

Wisselstroom wint

Uiteindelijk won wisselstroom steeds meer terrein. Gelijkstroom kon slechts een afstand van drie kilometer afleggen waardoor er steeds een substation gebouwd moest worden om de stroom verder te voeren. Wisselstroom, daarentegen, kon honderden kilometers afleggen voordat een substation nodig was. De voordelen van wisselstroom wierp haar vruchten af toen de Wereldtentoonstelling van 1893 in Chicago werd aangedreven door wisselstroom en toen twee jaar later een van de eerste wisselstroom waterkrachtcentrales werd gebouwd bij Niagra Falls. Het jaar daarop voorzag deze centrale de hele stad Buffalo van wisselstroom, een prestatie die veel publiciteit kreeg over de hele wereld. Al snel werd duidelijk dat wisselstroom de 20e eeuw zou inluiden.

Meer uitvindingen

In deze periode maakte Tesla grote stappen in de elektrotechniek. Zijn uitvindingen en patenten zouden later de basis vormen voor radio, radar, röntgenfoto’s en afstandsbesturing. In 1917 ontving hij de Edison Medal voor zijn bijdrages in de elektrotechniek. Zijn meest ambitieuze project was zijn poging tot het opbouwen van een wereldwijd draadloos communicatiesysteem om informatie te delen en de wereld te voorzien van gratis stroom. Hij werd gefinancierd door onder meer J.P. Morgan, die een groot deel van Tesla’s patenten op telefonie en telegrafie had opgekocht en daar later rijk mee werd. Maar na vijf jaar hadden zijn investeerders door het gebrek aan nuttig resultaat geen vertrouwen meer in het project en zijn laboratorium werd afgebroken.

Een arm en teruggetrokken einde

Na een zenuwinzinking zou Tesla voornamelijk als adviseur werken. Zijn ideeën werden steeds vreemder en waren vaak onuitvoerbaar. Arm en teruggetrokken stierf hij in 1943. Hoewel de meeste van zijn patenten in zijn tijd niet tot uitvoering gebracht konden worden, hebben ze ervoor gezorgd dat grote stappen konden worden gezet in draadloze communicatie en zorgden ervoor dat vandaag de dag de wereld is voorzien van (een relatief veiligere vorm van) stroom.