Nucleaire wapenwedloop tijdens de Koude Oorlog
Wij zien geen tekenen dat het nucleaire programma van Iran een militaire dimensie heeft.
Aldus Sergej Ryabkov, de Russische onderminister van Buitenlandse Zaken. De Russische regering is er van overtuigd dat het nucleaire programma van Iran bedoeld is voor het opwekken van energie. Militaire nucleaire programma’s speelden een grote rol in de Koude Oorlog, waardoor de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie in een onderlinge wapenwedloop verzeild raakten.
De eerste atoombommen werden aan het einde van de Tweede Wereldoorlog door de Verenigde Staten gebruikt en gedropt op de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki. De totale vernietiging die deze bommen veroorzaakten schokten de wereld. Na de oorlog verslechterden de banden tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie, die tijdens de oorlog bondgenoten en de uiteindelijke winnaars van de Tweede Wereldoorlog waren.
De Sovjet-Unie onder Stalin voelde zich tekort gedaan bij de vredesbesprekingen, waardoor de relatie tussen beide landen steeds slechter werd. Dit leidde vanaf 1947 tot een Koude Oorlog tussen beide landen, waarbij de verhoudingen vijandig waren maar er niet echt gevochten werd. De Sovjets hadden al snel door dat het ook nucleaire wapens nodig had om de machtsverhoudingen weer in evenwicht te brengen en in 1949 deden zij hun eerste nucleaire proef.
Beide landen deden enorme uitgaven op het gebied van defensie en begin jaren ’50 ontwikkelden zij allebei een waterstofbom, die veel krachtiger was dan de eerdere nucleaire wapens. Door de ontwikkeling van intercontinentale raketten bereikten beide landen halverwege de jaren ’50 een status van Mutual Assured Destruction, gegarandeerde wederzijdse vernietiging. Dit hield in dat beide landen de nucleaire capaciteit hadden om de tegenstander volledig weg te vagen. In 1961 waren er genoeg nucleaire bommen om de wereld te vernietigen.
De enorme uitgaven die de wapenwedloop met zich mee bracht hadden een grote invloed op de economieën van beide landen. De hoge kosten van het produceren van atoombommen leidden daarom in de jaren ’70 tot een detente, verminderde spanning. De Sovjet-Unie en de Verenigde Staten gingen in die periode met elkaar om de tafel om de productie van nucleaire wapens aan banden te leggen. Bij de SALT I (1973) en SALT II (1979) overlegrondes werden overeenkomsten gesloten om het aantal nucleaire lanceerinstallaties op het bestaande niveau te houden en het aantal nucleaire wapens te beperken.
Onder het conservatievere regime van Ronald Reagan ging de VS in de jaren ’80 echter weer meer nucleaire wapens produceren. De inval van de Sovjet-Unie in Afghanistan leidde er ook toe dat de verhoudingen tussen beide landen weer bekoelden en het SALT II-verdrag nooit geratificeerd werd. Na het einde van de Koude Oorlog in 1991 beperkten beide landen hun nucleaire arsenalen. Andere landen gingen echter wel nucleaire ambities koesteren, waarvan Iran er misschien één is.
