Ontdekkingsreizigers die per toeval gebieden ontdekten

Ontdekkingsreizigers gingen meestal op ontdekkingstocht met een bepaald doel. Dat doel kregen zij opgedragen van hoger hand of ze bedachten hem zelf. Vaak kwam het echter voor dat de ontdekkingsreizigers van hun vaste route afweken, door bijvoorbeeld andere weersomstandigheden of een ‘verkeerde afslag’. Hierbij stuitten zij soms per toeval op nieuwe gebieden.

De toevallige ontdekkingen van Columbus

De meest bekende voorbeelden zijn uiteraard afkomstig van de ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus die in 1492 per toeval meerdere gebieden ontdekte. Dat wat wij vandaag de dag de Bahama’s, Cuba, Haïti en de Dominicaanse Republiek noemen, zijn allemaal toevallige ontdekkingen van Columbus. Op 3 augustus 1492 vertrok Columbus in opdracht van Ferdinand II van Aragon en Isabella I van Castilië vanaf de Canarische Eilanden naar Azië door de Atlantische Oceaan over te steken. Toen er land in zicht was dacht hij aangekomen te zijn in India, maar in werkelijkheid was hij aangekomen op een van de eilanden van de Bahama’s en ontdekte hij op deze manier Amerika. Amerika is dus een toevallige ontdekking, want Columbus wist niet van het bestaan van het continent.

Na onderzocht te hebben of de Bahama’s militair onderwerpen konden worden, besloot Columbus door te reizen naar het vermeende Cipangu. Op 28 oktober dacht hij Cipangu bereikt te hebben, maar dat bleek in werkelijkheid Cuba te zijn. Daarna vertrok hij in oostelijke richting en stuitte wederom per toeval op een geheel onbekend eiland, dat hij Hispaniola noemde. Als je zeeën verkent waarvan nauwelijks iets bekend is, zoals Columbus deed, dan is het niet verwonderlijk dat je de ene na de andere 'toevallige' ontdekking doet.

De Galápagoseilanden

Dat was anders voor Tomás de Berlanga, die in 1535 per toeval de Galápagoseilanden ontdekte. Berlanga was een Spaanse geestelijke benoemd tot de bisschop van Panama. Hij lag goed bij koning Karel V en om deze reden werd hij erop uit gestuurd om een ruzie op te lossen in het net veroverde Peru. Op 23 februari 1535 vertrok Berlanga vanuit Panama. Het schip kon echter haar koers niet houden omdat het werd meegetrokken door de zeestroming en daardoor onbestuurbaar werd. Na drie weken rondgedobberd te hebben op de Stille Oceaan strandde het schip bij een nog onbekende eilandengroep.

Berlanga was niet enthousiast over de grond op de Galápagoseilanden: “Ik denk niet dat er een plek is om één graangewas te groeien, want het ligt vol met grote stenen en de grond is net als schuim”, aldus Berlanga in zijn brief naar koning Karel V. Hij merkte echter ook op dat hij onder de indruk was van de dieren. Naar aanleiding van de schildpadden die hij zag, die zo groot waren dat ze mensen zouden kunnen dragen, noemde hij de eilandengroep Islas Galápagos wat Spaans is voor ‘zadelschildpaddeneilanden’.

De Wisselmeren

Ook veel recenter zijn er nog plekken ontdekt die voor westerlingen onbekend waren. De Nederlander Frits Wissel zat bij de Koninklijke marine en diende in Nieuw-Guinea. Hij werd daar tewerkgesteld bij de Nederland Nieuw-Guinea Petroleum Maatschappij als piloot van een watervliegtuig. Hij speelde een belangrijke rol in de Carstensz-expeditie, een poging van een Nederlands team om de hoogste berg van Nieuw-Guinea te beklimmen. Tijdens een verkenningsvlucht op 31 december 1936 zag hij in het binnenland een groot meer met kano’s erin. Hij maakte foto’s vanuit de lucht om te bewijzen dat hij het echt gezien had. Tijdens een tweede vlucht werd officieel bevestigd dat een onbekend gebied ontdekt was dat door mensen bewoond werd. Het Centrale Bergland bestond uit drie meren, waarvan Wissel er eentje had ontdekt. Omdat Wissel de ontdekking had gedaan werden de meren naar hem vernoemd: de Wisselmeren.