Ontploffingsgevaar in de Alpen

Zwitserse onderzoekers ontdekten begin juli 2018 dat het ontploffingsgevaar van een munitiedepot bij de Zwitserse stad Mitholz groter was dan de regering deed voorkomen. De bewoners van Mitholz moesten eerder toezien hoe een magazijn explosieven in hun woonplaats tot ontploffing kwam. In de nacht van 19 op 20 december 1947 vloog 7000 ton aan munitie de lucht in. Het dorp Mitholz werd verpulverd onder het puin, negen bewoners kwamen om het leven. De ontploffing ging de boeken in als een van grootste kunstmatige niet-nucleaire explosies in de geschiedenis.

Zwitserse verdedigingsplannen

De wapenopslagplaats bij het Alpendorp lag er niets voor niets. De Zwitsers bouwden vanaf 1880 aan een defensiesysteem dat aanvallers de toegang tot de bergen moest beletten. Het Nationaal Reduit zou bestaan uit een aaneenschakeling van forten, bunkers en wapendepots dat de bergpassen en spoorwegtunnels ontoegankelijk maakte voor de vijand. Hoewel de verdedigingswerken niet volledig werden voltooid, deed de gedachte aan hardnekkig Zwitsers verzet Hitler waarschijnlijk aarzelen om het Alpenland binnen te vallen. Als onderdeel van het Nationaal Reduit, behoorde het munitiedepot in Mitholz tot een van de meest geavanceerde ondergrondse wapensopslagplaatsen van Zwitserland.

Mitholz getroffen door een ramp

Omdat er eerder al munitiedepots waren ontploft, zagen bergbewoners wellicht het onheil naderen. Eind december 1947 ging het in Mitholz helemaal mis. 7000 ton munitie in de opslagplaats bij Mitholz vloog de lucht in. De explosie, die 115 kilometer verderop geregistreerd werd, ging gepaard met 150 meter hoge steekvlammen. Een deel van de berg stortte in. Een lawine en uitslaande brand bereikten het dorp Mitholz. Veertig gebouwen gingen tegen de grond en negen bewoners kwamen om het leven door rondvliegende granaatscherven, neerstortende brokstukken en de hevige branden. Ook het plaatselijke treinstation ging in vlammen op. Van het munitiedepot was niets meer over. De schade was zo groot dat de precieze oorzaak niet meer achterhaald kon worden. Vermoed wordt dat een chemische reactie in de opgeslagen munitie de oorzaak was. Mitholz

Een nieuw wapenmagazijn verrees uit het puin

Bekomen van de schrik, begonnen de Zwitserse autoriteiten reeds in de zomer van 1948 aan de bouw van een nieuw wapendepot bij Mitholz. De bunker zou nu, behalve als wapendepot, ook dienen als opslagruimte voor medicijnen en transportmaterialen. De regering achtte deze opslagplaatsen noodzakelijk met het oog op de Koude Oorlog. De magazijnen werden in 1961, voor een slordige 23 miljoen Zwitserse Franken, uitgebreid met een noodhospitaal en apotheek. De bewoners waren er ondertussen niet gerust op.

Zwitserse controles op het wapendepot

Om hun een veiliger gevoel te geven, voerde de Zwitserse regering regelmatige controles uit op de wapenopslagplaats. In 1993 kreeg een Amerikaans onderzoeksteam zelfs de gelegenheid om de plek te bezoeken. De Amerikanen namen ontvlambare materialen onder de loep en brachten de geologische omgeving in kaart. Met deze moderne analytische benadering van het ontploffingsgevaar leek de veiligheid van de inwoners van Mitholz gegarandeerd.

Een nieuwe dreiging van ontploffingsgevaar

Echter, eind juni 2018 barstte de spreekwoordelijke bom in de gemeente. Een team van Zwitserse experts concludeerde dat de kans op ontploffing van het munitiedepot in Mitholz ‘ontoelaatbaar hoog’ was. De onderzoekers schatten dat honderden tonnen springstof te dicht op elkaar lagen. Blikseminslagen, lawines, zelfontbranding en, niet uit te sluiten, sabotage zou de explosieven opnieuw tot ontploffing kunnen brengen. In 2020 werd bekend gemaakt dat de munitiedepots ontruimd gaan worden. Maar dat gaat niet zomaar. Het risico op ontploffingen is zo groot, dat de inwoners van Mitholz tijdens de opruimwerkzaamheden jarenlang hun huis uit moeten. Vanaf 2031 moeten de inwoners tijdelijk ergens anders wonen.