Oorlogsmusea populairder dan ooit

Voor het eerst is uitgebreid onderzoek gedaan naar de oorlogsmusea in Nederland en de vraag hoe de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog museaal wordt verbeeld. Onlangs verscheen bij uitgeverij WBOOKS de handelseditie van het promotieonderzoek van NIOD-onderzoeker Erik Somers, De oorlog in het museum. Herinnering en verbeelding. 

Geschiedenis oorlogsmusea

De geschiedenis van de oorlogsmusea is onlosmakelijk verbonden met de politiek van de herinnering, waarbij het uitdragen van morele boodschappen en de lessen die aan de oorlog moeten worden ontleend centraal staan. De overheid, met haar bemoeienissen gericht op educatie en het versterken van de herdenkingsfunctie, speelt daarbij een belangrijke rol. De laatste jaren stelt de overheid zich echter terughoudender op en komt er meer ruimte voor marktwerking en cultureel ondernemerschap.

Bezoekersaantallen oorlogsmusea verdubbeld

Er is zeventig jaar na de bevrijding onverminderd sprake van een sterke belangstelling voor de Tweede Wereldoorlog. De jaren ’40-’45 dienen nog altijd als een moreel referentiepunt voor de Nederlandse samenleving. Uit het onderzoek blijkt dat Nederland maar liefst 83 musea telt die de Tweede Wereldoorlog als hoofdonderwerp hebben. Opmerkelijk is dat naast de bekende, beeldbepalende musea zoals het Anne Frank Huis, het Herinneringscentrum Kamp Westerbork en het Oorlogsmuseum in Overloon, een groot aantal van de huidige oorlogsmusea (ruim 40%) na het jaar 2000 zijn opgericht. Ten opzichte van 1995 zijn in 2013 de bezoekersaantallen van de oorlogsmusea bijna verdubbeld.

Herinnering Tweede Wereldoorlog

Het huidige museale veld van de Tweede Wereldoorlog is op een omslagpunt beland. De herinnering aan de oorlog die lange tijd werd bepaald door de generatie die de oorlog zelf heeft meegemaakt, is veranderd. Het oorlogsverleden vraagt anno 2014 om concrete en meer tastbare presentaties. ‘Authenticiteitsbeleving’ is daarbij een sleutelwoord. De hedendaagse bezoeker wil het verleden als het ware ondervinden en heeft behoefte aan ‘echtheid’ in de vorm van authentieke voorwerpen, het bezoeken van ‘echte ’ historische plekken en de identificatie met persoonlijke verhalen. Maar de beleving van het verleden wordt vandaag de dag ook opgeroepen door een gecreëerde authenticiteit: een historische verbeelding verpakt in enscenering en (re)constructies van het verleden.

Meer lezen over de oorlogsmusea? Bestel het boek nu rechtstreeks bij de uitgever.