Patricia Hearst - Stockholmsyndroom of terrorist?

Op 4 februari 1974 werd Patricia Hearst ontvoerd in de Californische universiteitsstad Berkeley. De ontvoering van de toen 19-jarige studente hield Amerika ruim een jaar in zijn greep. Dit kwam niet alleen door het feit dat Hearst de kleindochter en erfgename van de steenrijke mediamagnaat William Randolph Hearst was. Twee maanden na haar ontvoering werd Hearst namelijk gefilmd tijdens een bankoverval. Met een machinegeweer in de hand stond ze zij aan zij met haar ontvoerders. Haar familie stelde direct dat ze gedwongen moest zijn, anderen spraken van een klassiek geval van het Stockholm Syndroom. Maar was dit wel zo? Was deze Hearst niet gewoon een gevaarlijke terrorist die bewust meedeed aan deze acties? Amerika raakte er niet over uitgepraat.

The Symbionese Liberation Army

Begin 1974 leek er geen vuiltje aan de lucht in het leven van Patricia Hearst. Als lid van een steenrijke familie had ze een zorgeloze jeugd gekend in het zonnige Californië. Op 19-jarige leeftijd studeerde ze Kunstgeschiedenis aan de University of California in Berkeley, waar ze samenwoonde met haar verloofde. Dit kuststadje nabij San Francisco was in die jaren echter ook een broeiplaats voor radicaal militarisme. Na de roerige jaren ’60 waren er steeds meer linkse bewegingen die directe acties eisten, vaak met behulp van geweld. Een van deze bewegingen was de Symbionese Liberation Army (SLA), een groepering die was opgericht door de Afro-Amerikaan David DeFreeze. Deze DeFreeze was voortvluchtig nadat hij uit een nabijgelegen gevangenis was ontsnapt, waar hij vastzat voor een gewapende overval. Opererend onder de naam Cinque leidde hij de SLA, die verder vooral uit blanke Amerikanen bestond. De naam van de beweging was dan ook afgeleid van de biologische term Symbiosis. Dit stond voor de onderlinge afhankelijkheid van verschillende soorten. De groep stond zodoende voor raciale eenheid en samenwerking.

De ontvoering van de  rijke erfgename was vooral bedoeld om twee gearresteerde SLA-strijders vrij te krijgen. Op 4 februari 1974 werd Hearst vervolgens met geweld uit haar eigen appartement ontvoerd.

Opgesloten in een kast

Naar eigen zeggen werd Hearst in de eerste week na haar ontvoering opgesloten in een kast. Hierna werd ze blootgesteld aan de heftige politieke discussies van de leden van de SLA. Het is onduidelijk was het precieze effect van deze gebeurtenissen op Hearst hadden. Zelf claimt ze dat ze niet anders kon dan haar denkbeelden aan te passen aan die van haar ontvoerders. Het zag er in het begin namelijk niet naar uit dat Hearst snel vrij zou worden gelaten.

De SLA was een extreem-linkse groepering, die de Amerikaanse staat als een ‘’fascistisch insect’’ bestempelde. DeFreeze en zijn manschappen eisten daarom ook geen losgeld van Patricia’s schatrijke familie. In plaats daarvan werd bijna 400 miljoen dollar geëist, bedoeld om hulpbehoevenden in de regio eten te geven. Toen de vader van Hearst niet verder wilde gaan dan 2 miljoen kwam de zaak in een impasse.

Tania

In de eerste dagen na de ontvoering communiceerde de SLA via tapes in de media met Patricia’s ouders. Patricia zelf kwam regelmatig aan het woord, waarbij de toon tegenover haar ouders steeds sceptischer werd. 59 dagen na de ontvoering stelde Patricia in een nieuwe tape dat ze zich definitief bij de SLA had gevoegd onder een nieuwe schuilnaam, Tania. De situatie werd nog gecompliceerder toen ze in April gefilmd werd tijdens een bankoverval van de SLA. Met een machinegeweer in de hand leek ze vrijwillig deel te nemen aan de gewelddadigheden van haar ontvoerders. Ondanks smeekbedes van haar ouders, besloot de FBI ook Patricia als een verdachte in de overval aan te merken. DeFreeze en een groot deel van de SLA-leden kwamen later om het leven tijdens een vuurgevecht met de politie van Los Angeles.

Hearst was op dat moment echter op een andere locatie met de rest van de groepering. In april 1975 pleegde de SLA daarna opnieuw een overval waarbij dit keer een onschuldige burger gedood werd. Dit alles deed de zaak van Hearst uiteraard geen goed. Ze werd uiteindelijk in september van dat jaar opgepakt door de Amerikaanse politie. Na haar arrestatie maakten de Amerikanen zich op voor een spectaculaire rechtszaak.

Slachtoffer of terrorist?

Hearst werd opgepakt en aangeklaagd voor haar rol in de gewapende overvallen. Tijdens haar arrestatie had Hearst zichzelf nog een guerrillastrijder genoemd, maar in de rechtbanken veranderde dit beeld. Plots bevestigde Hearst het verhaal van haar ouders dat ze inderdaad noodgedwongen meedeed aan de gewelddadigheden. De familie trok alle financiële registers open om een van de beste advocaten van het land in te huren, maar tevergeefs. De rechter geloofde haar verhaal niet en in maart 1976 werd Hearst tot 7 jaar gevangenisstraf veroordeeld.

Toch was niet iedereen het eens met deze beslissing. Hearst bleef haar onschuld volhouden en kwam na 22 maanden al weer vrij. Toenmalig president Jimmy Carter had haar gratie besloten te verlenen.

De zaak was zonder twijfel een van de meest opmerkelijke in de jaren ’70. Nog steeds is er geen consensus over de ware beweegredenen van Hearst. Was ze inderdaad een slachtoffer, of een doelbewuste terrorist? Alleen Hearst zelf zal het weten.

Bronnen

• New York Times: Carter clears miss Hearst’s release 
• Slate: What is the Symbionese Liberation Army? 
• PBS: The Rise and Fall of the Symbionese Liberation Army 
• History: Patty Hearst Kidnapped 
• PBS: Patricia Campbell Hearst 

Afbeeldingen

• Donald DeFreeze gebruikte de schuilnaam ''Cinque'' als leider van de SLA. Wikimedia Commons [Public Domain] 
• Patricia Hearst vlak na haar arrestatie in 1976. Wikimedia Commons [Public Domain]