Pauselijke bezoeken door de eeuwen heen

De kerkvorst heeft mij enkele minuten van zijn druk bezette tijd gegund

Aldus de voormalige Cubaanse leider Fidel Castro over zijn persoonlijke ontmoeting met Paus Benedictus XVI. Het Pauselijke bezoek aan Cuba begon afgelopen maandag en zal vanavond eindigen met een mis op het Plein van de Revolutie in Havana. In 1998 reisde de voorganger van Benedictus, Paus Johannes Paulus II, ook al af naar Cuba. De traditie van Pauselijke bezoeken ontstond pas zeer recentelijk, namelijk halverwege de 20e eeuw.

Gedurende de late oudheid en de middeleeuwen waren Pauselijke bezoeken een zeldzame aangelegenheid. Behalve enkele bezoeken aan het Heilige Roomse Rijk en een gedwongen verblijf in Frankrijk gedurende de Babylonische ballingschap der Pausen (1309-1377) kozen de meeste Pausen er gewoon voor om in Rome te blijven. Vanaf 1809 begaven de kerkvorsten zich zelfs ruim 150 jaar lang niet buiten de landsgrenzen Italië.

Hier kwam pas verandering in met het aantreden van Paus Paulus VI (1963-1978). Hij werd met zijn bezoek aan Jordanië en Israël in 1964 de eerste Paus die Europa verliet, de eerste die reisde per vliegtuig en de eerste die een pelgrimage naar het Heilige Land maakte. Later bracht hij ook bezoeken aan landen in Afrika en Noord- en Zuid-Amerika, wat hem de bijnaam ‘De Pelgrim Paus’ opleverde.

De titel van meest bereisde paus gaat echter naar Johannes Paulus II (1978-2005). In totaal bezocht hij 129 landen en legde hij bijna 1.2 miljoen kilometer af, ruim 30 keer de omtrek van de aarde. Vaak hadden zijn bezoeken naast een religieus overigens ook een politiek doel, zoals bij zijn reizen door het Oostblok ten tijde van de afbrokkeling van de Sovjet-Unie. Ook in Cuba sprak Johannes Paulus zich uit over de politiek. Nadat hij in 1998 door Fidel Castro in een legerpak was ontvangen op het vliegveld van Havana, sprak hij de woorden “Moge Cuba, met zijn prachtige potentieel, zich openstellen naar de wereld en moge de wereld zich openstellen naar Cuba.”

Hoewel Pauselijke bezoeken in de afgelopen decennia dus veel gebruikelijker zijn geworden, beschouwen vele landen het nog steeds als een grote eer. Zo heeft Mexico ruim 11 miljoen dollar uitgegeven aan het bezoek van Benedictux XVII en is dus ook Fidel Castro verheugd om de Paus eventjes te mogen spreken.