's Werelds oudste parlement wordt gesticht in IJsland

Op 23 juni 930, nog geen zestig jaar nadat een aantal Noren zich permanent settelden in IJsland, komt de Alþingi voor het eerst samen. Het wordt gezien als het oudste parlement in de wereldgeschiedenis.

Thingvellir

In de velden van Thingvellir kwam het volk jaarlijks rond eind juni bij elkaar, waar het Alþingi – het IJslandse Parlement – voor een aantal weken rechtsprak en wetgevende macht uitoefende. Tijdens deze vergaderingen werd rechtgesproken over twisten en werden belangrijke regels en wetten doorgevoerd. De sessies rond Alþingi konden door elke vrije man worden bezocht en werden voorgezeten door één wetgever, 39 regionale leiders en 9 aanvullende leden. In 965 werd het land opgedeeld in vier districten, waarvoor elk 36 rechters verantwoordelijk waren, die elkaar ontmoetten op de Alþingi.

Einde van de onafhankelijkheid

Tot en met 1262 was de het IJslandse Parlement de hoogste autoriteit in deze onafhankelijke natie. Daarna werd IJsland een Noorse kolonie en vervolgens werd het in 1388 onderdeel van het Deense koninkrijk. Vanaf het einde van de veertiende eeuw tot en met 1798 had het Alþingi alleen een rechtsprekende functie. Voor 868 onafgebroken jaren kwam dit oudste parlement samen in de velden van Thingvellir, al deed het in de laatste vierhonderd jaar vooral dienst als rechtbank.

Adviesorgaan

In het jaar 1800 werd het Alþingi door Denemarken vervangen door een hooggerechtshof, dat samenkwam in het nabijgelegen Reykjavik. In 1845 werd daarop een nieuwe Alpingi in het leven geroepen, die dienstdeed als een soort advies- en overlegorgaan voor de Deense kroon en bestond uit 25 leden. Vanaf de Deense Constitutie in 1874 kreeg de Alþingi gedeeltelijk zijn wetgevende macht terug over strikt IJslandse zaken. De Deense koning, Christian IX, behield wel een vetorecht, wat hij op advies van zijn ministers vaak inzette. In 1918 werd IJsland een ‘soevereine staat’ in een soort persoonlijke unie of overeenkomst met de koning van Denemarken. In de grondwetsakte van 1934 werden vervolgens verschillende wijzigingen voor de Alþingi doorgevoerd, waarin onder meer gestreefd werd naar een eerlijker vertegenwoordiging van geheel IJsland in het parlement.

Republiek van IJsland

Op 17 juni 1944 vond een bijzondere bijeenkomst van de Alþingi plaats, als vanouds in de velden van Thingvellir. Tijdens deze bijeenkomst werd de Republiek van IJsland gesticht, op de plek waar ’s werelds oudste parlement zijn oorsprong vond. Vanaf deze datum heeft het Alþingi weer, zoals meer dan duizend jaar terug, de volledige wetgevende macht. Tegenwoordig bestaat het Alþingi, het parlement, uit 63 zetels, waarvoor iedere vier jaar verkiezingen plaatsvinden. Zij delen de wetgevende en uitvoerende macht met de president. De rechtsprekende macht in IJsland ligt in handen van acht districtsrechtbanken en het hooggerechtshof, waarbinnen negen rechters voor het leven zijn benoemd.