Shellshock WOI

Shell shock: psychische klachten bij soldaten in Eerste Wereldoorlog

Gedurende de Eerste Wereldoorlog kregen duizenden soldaten last van psychologische problemen. De psychologische klachten werden omschreven als de ´wazige, gedesoriënteerde staat die soldaten ervaarden tijdens gevechten en daarna´. Het fenomeen werd in eerste instantie geweten aan de schade die de hersenen opliepen door de ontploffingen van granaten, shells. In 1915 werden deze klachten door Charles Samuel Myers shell shock genoemd.

Ontstaan ‘behandeling’ shell shock

Soldaten die last hadden van shell shock hadden diverse symptomen, waaronder oorsuizen, overgevoeligheid voor geluid, duizeligheid, continu beven, slapeloosheid en hoofdpijn. De psychologische klachten werden slecht begrepen en de lijdende soldaten werden hard aangepakt. Zeker soldaten die klachten kregen zonder dat daar een explosie aan vooraf ging werden afgedaan als zwakke lafaards. De behandeling? Een paar dagen rust en dan weer naar het front. Zo’n 65% van de shell shock soldaten keerde terug naar het front, daarom werd deze ‘behandeling’ gezien als geslaagd.

Arthur Hubbard

Eén van de Britse shell shock soldaten die werd opgenomen was Arthur Hubbard. Hubbard schreef op 7 juli 1916 zijn moeder dat hij niet langer aan het front in Frankrijk was, maar opgenomen was in een ziekenhuis vanwege shell shock symptomen. Hij schreef haar dat zijn klachten opkwamen nadat hij drie bloedende, om vergeving smekende Duitse soldaten had moeten doden bij de Slag bij Somme. Zijn klachten kwamen overeen met die van zovelen, zoals diarree, tics in het gezicht en nachtmerries. Opvallend was dat veel soldaten klachten hadden die in verband stonden met hun oorlogstrauma’s. Zo verloren een aantal scherpschutters hun zicht en voelden soldaten die iemand neer hadden gestoken jarenlang krampen in hun buik.

Lafaards

Soldaten met psychische problemen werden niet begrepen en zeer hard aangepakt. De gelukkigen kwamen terecht in ziekenhuizen of psychiatrische instellingen, maar er waren er ook die werden geëxecuteerd door hun eigen legerleiding vanwege lafheid of desertie. Het zogenaamde ‘gebrek aan karakter’ zorgde ervoor dat er in enkel al het Britse leger 266 soldaten geëxecuteerd werden voor desertie, achttien voor lafheid, zeven voor het ongevraagd verlaten van hun post, vijf vanwege ongehoorzaamheid en twee voor het weggooien van hun wapens. Pas in 2006 bood de Britse overheid deze soldaten postuum een pardon aan.

Shell shock treft iedereen

Tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog had alleen al het Britse leger te maken met 80.000 shell shock soldaten. Psychische problemen waren de reden voor een derde van de ontslagen die vielen binnen het leger. Binnen het Britse leger had 1 op de 30 ‘gewone soldaten’ last van shell shock en zelfs 1 op de 6 officieren vertoonde symptomen. Het werd steeds duidelijker dat de oorlog, ongeacht rang of ervaring, bij iedereen diepe sporen achterliet.

Theorieën over shell shock

Naarmate de oorlog vorderde bleek de term shell shock eigenlijk niet te kloppen. Doordat vele soldaten die niet bij een explosie waren geweest dezelfde klachten hadden, kon het niet zo zijn dat de explosies verantwoordelijk waren. Er waren diverse theorieën over deze oorlogstrauma’s. De bekende psychotherapeut Sigmund Freud zag het trauma als een strijd tussen het ‘vredesego’ en het ‘oorlogsego’. Het oorlogsego van de soldaat beging de meest vreselijke misdaden, zag de gruwelijkste taferelen en voelde soms maandenlange angst. De manier voor het vredesego, de normale staat van de soldaat voor de oorlog, om te kunnen gaan met deze gebeurtenissen was het afsluiten van deze herinneringen en het creëren van beschermende neuroses. Grafton Elliot Smith zag het verleden van de patiënt als belangrijkste factor voor het de symptomen. Onderdrukte emoties en ervaringen uit het verleden werden getriggerd door het oorlogsgeweld en mondden uit tot psychische stoornissen.

Inzicht leidt niet tot sympathie

Na afloop van de oorlog waren de meeste psychiaters er van overtuigd dat shell shock niet een fysieke, maar een psychologische oorsprong had. De legerleiding twijfelde echter nog steeds aan de legitimiteit van de kwaal. Deze overtuiging van medici leidde echter niet tot sympathie en een adequate behandeling voor de oorlogsslachtoffers, deze werden nog steeds gezien als zwak. Dit had als gevolg dat soldaten voor zij naar het front werden gestuurd intensief gescreend werden, om zo het kaf van het koren te scheiden.

Poëet Siegfried Sassoon

De schande, schaamte en woede die de soldaten met oorlogstrauma's doormaakten in het leger en later in de maatschappij werden door de veteraan en poëet Siegfried beschreven. Tijdens zijn opname in het Craiglockhart War Hospital in oktober 1917 schreef hij Survivors: No doubt they’ll soon get well; the shock and strain Have caused their stammering, disconnected talk. Of course they’re ‘longing to go out again’, These boys with old, scared faces, learning to walk. They’ll soon forget their haunted nights; their cowed Subjection to the ghosts of friends who died, Their dreams that drip with murder; and they’ll be proud Of glorious war that shatter’d their pride.. Men who went out to battle, grim and glad; Children, with eyes that hate you, broken and mad.      

Ook interessant: 

Rubrieken: 

Landen: 

Tijdperken: 

Onderwerpen: 

Piet Hein

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Ga mee op ontdekkingstocht naar archeologische vindplaatsen in binnen- en buitenland!

De wieg van de Zijderoute

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Lees het eerste jaar Geschiedenis Magazine extra voordelig én kies een welkomstcadeau!

Vergeten D-Day: Italië, 1943

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.