Uitbarsting van de Krakatau in 1883
Eén van de grootste vulkaanuitbarstingen ooit vond in 1883 plaats in Nederlands-Indië, waarbij het eiland Krakatau bijna compleet werd weggevaagd.
Ondanks dat Krakatau deel uitmaakte van Nederlands-Indië was het eiland niet van belang voor de VOC. In 1620 werden een kleine basis en een scheepswerf op het eilandje gebouwd, maar verder liet de VOC Krakatau links liggen. Plannen om een peperplantage en een strafkolonie op het eiland te vestigen werden snel weer afgekapt.
De uitbarsting van de Karakatau
In de jaren voor 1883 was er al sprake van seismische activiteiten op Krakatau, die tot in Australië werden gevoeld. De grote uitbarsting begon op 25 augustus, met zware vulkanische activiteiten in de drie kraters op het eiland. Twee dagen later vonden er vier enorme explosies plaats, die tot in Perth in Australië, 3.500 kilometer van het eiland, en Rodrigues bij Mauritius, 4.800 kilometer van Krakatau, te horen waren. De laatste verwoestende explosie was zo krachtig dat de trommelvliezen van matrozen in de Straat Soenda knapten en de luchtdrukverschillen over de hele wereld gemeten werden. Een aswolk schoot vijftig kilometer de lucht in en kon op honderden kilometers afstand gezien worden.
Tsunami's na de uitbarsting van de Karakatau
Na de uitbarsting was het grootste deel van het eiland verdwenen. Tsunami’s die op de kusten van Sumatra en Java sloegen kostten het leven aan ruim 36.000 mensen. Onder de doden vielen ook de 3.000 mensen die op het eiland Sebesi, op dertien kilometer van Krakatau, woonden en duizend mensen op Sumatra die werden getroffen door een regen van hete as. Het dorpje Merak op Java werd overspoeld door een tsunami van 46 meter hoog en compleet weggevaagd.
Effecten van de uitbarsting
De effecten van de uitbarsting waren wereldwijd te merken. In Engeland en Frankrijk werden in het Kanaal extra deiningen van de zee gemeten. Temperaturen daalden in de jaren na de uitbarsting wereldwijd met 1.2 °C en de lucht bleef jaren donkerder dan normaal. Inmiddels begint het eiland Anakrakatau, kind van Krakatau, zoals het nu heet, weer langzaam te groeien door vulkanische afzettingen. Op 22 december 2018 barstte ook die vulkaan weer groot uit. Door de uitbarsting werd driekwart van het nieuwe eiland weggevaagd. De explosie en landverschuivingen veroorzaakten een tsunami, die ook nu weer voor veel dodelijke slachtoffers zorgde.
