Verbod op lotusvoetjes

Op 1 februari 1902 ging in China een verbod in op het inbinden van voeten. Het inbinden werd gezien als schoonheidsideaal, omdat deze praktijk ervoor zorgt dat vrouwen kleine voetjes krijgen, zogeheten lotusvoetjes. Het inbinden brengt echter veel gezondheidsrisico’s met zich mee. 

Wie mooi wil zijn, moet pijn lijden

Lotusvoetjes werden in China gezien als schoonheidsideaal waaraan vrouwen moesten voldoen. Het inbinden zorgde er namelijk voor dat de voeten de vorm van een lotus kregen. Vanaf het vijfde levensjaar werden de tenen van de vrouw herhaaldelijk gebroken en onder de voet gebonden om de groei tegen te houden. Dit was extreem pijnlijk en bracht vaak risico’s met zich mee als bloedvergiftiging als gevolg van ingegroeide teennnagels. Dit leidde bij één op de tien vrouwen zelfs tot de dood. De voetjes hadden ook geen bloedcirculatie meer en lopen was extreem pijnlijk.

De lotusvoetjes waren verdeeld in verschillende categorieën: een gouden lotusvoetje was zeven tot acht centimeter, een zilveren tot tien centimeter en de grootste zijn de ijzeren lotusvoetjes. Aangezien vrouwen met lotusvoetjes nauwelijks konden lopen, laat staan werken, werden kleine voeten gezien als een statussymbool. Lotusvoetjes werden bovendien als erotisch beschouwd, vooral vanwege de manier waarop vrouwen erdoor moesten lopen.

Oorsprong lotusvoetjes in Tang-dynastie

Deze praktijk vond zijn oorsprong tijdens de Tang-dynastie, tussen 618 en 907 na Christus. Het exacte jaartal waarin dit begon is onduidelijk. Het inbinden van voeten gebeurde oorspronkelijk alleen in keizerlijke kringen, maar het gebruik verspreidde zich langzaam maar zeker over het hele keizerrijk. Tijdens de Song-dynastie (960-1279) was het gebruik een traditie geworden en zelfs een voorwaarde om te trouwen; meisjes zonder lotusvoetjes konden moeilijk een man vinden.

Tijdens de Quin-dynastie (1644-1912) was een niet-inheems volk aan de macht: de Mantsjoes. Hoewel de Mantsjoes zoveel mogelijk inheemse gebruiken overnamen vonden zij het voetinbinden een walgelijk gebruik. Daarom kwam er in 1664 een verbod op het inbinden, al werd het in 1668 weer ingetrokken omdat het verbod vruchteloos was. Uit cijfers blijkt zelfs dat in de negentiende eeuw vrijwel alle vrouwen uit de bovenklasse en ongeveer de helft van de vrouwen uit de middenklasse hun voeten hadden laten inbinden.

Keizerin Cixi en verbod lotusvoetjes

In 1835 werd Cixi geboren in een doorsnee gezin van de Mantsjoe-minderheid. Op zestienjarige leeftijd werd zij gekozen om in de Verboden Stad te wonen om zich aan te sluiten bij de harem van keizer Xianfeng. Spoedig werd zij de lievelingsconcubine van de keizer en ze baarde zijn enige zoon. In 1861 stierf Xianfeng en hun vijfjarige zoontje werd benoemd tot keizer Tongzhi.

Na de dood van Tongzhi en haar co-regentes Ci’an werd Cixi in 1881 keizerin. Zij voerde per 1 februari 1902 een verbod in op de lotusvoetjes. Het verbod moest vrouwen onafhankelijker maken en was onderdeel van een charmeoffensief waarbij keizerin Cixi westerse mogendheden tevreden wilde stellen. Hoewel Cinxi China wilde moderniseren, werd het verbod korte tijd later weer ingetrokken. Pas in 1912, na de val van de Quing-dynastie, werd een derde maal een verbod ingevoerd. Deze praktijk werd echter tientallen jaren later nog op illegale wijze uitgevoerd.

Afbeelding:

• Bound feet of a Chinese lady compared with the unbound feet of a working Chinese woman: See page for author [CC BY 4.0], via Wikimedia Commons
• Woman with bound feet reclining on chaise lounge, China: Frank G. Carpenter/Frances Carpenter [Public domain], via Wikimedia Commons