Verdrag van Maastricht

Op 6 februari 1992 werd met het Verdrag van Maastricht officieel de Europese Unie gecreëerd. In het verdrag werd vastgesteld dat er een unie gevormd moest worden met een aparte munteenheid, waarbij de nationale munt werd vervangen door een Europese variant. Na decennia van toenemende samenwerking in Europa moest dit het hoogtepunt zijn van de Europese integratie. Hoe is dit verdrag ontstaan?

Voor de geschiedenis van het streven naar Europese economische integratie moeten we teruggaan naar de jaren dertig van de twintigste eeuw. Door de depressie in die jaren werd het handelsverkeer in Europa ernstig belemmerd door tariefmuren en quota. Na de Tweede Wereldoorlog gingen een aantal Europese landen zich dan ook inzetten voor liberalisering van de handel en verdere economische samenwerking. Deze ontwikkeling werd onder andere als voorwaarde gesteld door de Verenigde Staten voor de verdeling van de Marshall-hulp. Een eerste stap was de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS), die in 1952 van start ging en waar zes landen aan deelnamen. Dat waren: de drie Beneluxlanden, Frankrijk, West-Duitsland en Italië. Ze stelden onder andere gemeenschappelijke prijzen vast voor kolen en staal.

Europese Economische Gemeenschap

De economische samenwerking tussen deze EGKS-landen kreeg een breder draagvlak bij het Verdrag van Rome in 1957. Toen werd de Europese Economische Gemeenschap (EEG) opgericht. In een aantal fasen wilden de zes lidstaten van de EEG een gemeenschappelijke markt creëren. Dit streven werd bijna veertig jaar later, in 1992, grotendeels gerealiseerd. Er waren inmiddels twaalf lidstaten, die een douane-unie en vrij verkeer van arbeid en kapitaal hadden ingevoerd.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Verdrag van Maastricht

Op 7 februari 1992 werd in Maastricht onder grote aandacht het Verdrag van Maastricht getekend. Onder de nieuwe naam 'Europese Unie' worden drie zogeheten pijlers opgericht. Een van die pijlers was de vorming van een Economische en Monetaire Unie, inclusief een aparte munteenheid, de ‘euro’. Ze besloten tot de invoering van deze gemeenschappelijk munt op 1 januari 1999. Voor de invoering van de monetaire unie werd de “Maastrichtnorm” afgesproken, een Europese begrotingsdiscipline. Verder werd er een kader ontworpen voor de toekomstige politieke en economische eenwording. Het verdrag werd ondertekend door België, Denemarken, Duitsland, Spanje, Frankrijk, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Portugal en het Verenigd Koninkrijk. Op 1 januari 2001 voegde Griekenland zich er als twaalfde land bij.

Gedenkpenning van het Verdrag van Maastricht.

Invoering van de Euro

De gemeenschappelijke Europese munt werd inderdaad op 1 januari 1999 ingevoerd. Vanaf die datum werd het geldverkeer binnen de Europese Unie nog slechts in euro’s geregeld. De nationale centrale banken en het gehele bankwezen in de Europese Unie voerden onderlinge transacties in euro’s uit en ook nieuwe overheidsschulden werden in euro’s uitgegeven. Ook werd op die datum de koers van de euro vastgesteld op 2,20371 gulden. Drie jaar later, op 1 januari 2002, werd de munt ook daadwerkelijk in circulatie gebracht. De munten en bankbiljetten werden op 1 januari 2002 gelijktijdig ingevoerd in 12 landen van de Europese Unie tijdens de grootste monetaire omwisselingsoperatie aller tijden.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Stabiliteitspact 2011

Tijdens de crisis die in de zomer van 2007 op de markten ontstond, hielden veel landen zich niet aan de afspraken van de stabiliteitspact die in het Verdrag van Maastricht waren vastgesteld. De staatsschulden liepen daardoor op en het vertrouwen in de Euro en de Europese Unie werd steeds minder.

Brexit

Het meest directe voorbeeld van dit afnemende vertrouwen in de EU is uiteraard de Brexit. Op 23 januari 2017 besloot het Verenigd Koninkrijk na een referendum uit de Europese Unie te stappen. Alhoewel het Verdrag van Maastricht officieel de Europese Unie creëerde, was er in dit verdrag nog niets over een mogelijke beëindiging van het lidmaatschap geregeld. Pas bij het verdrag van Lissabon in 2007 werd met het zogeheten Artikel 50 een mogelijkheid tot uittreden gecreëerd. Na lange onderhandelingen over de precieze voorwaarden stapten de Britten op 31 januari 2020 definitief uit de Europese Unie. Van de 12 landen die destijds het Verdrag van Maastricht ondertekenden, zijn er nu zodoende nog elf over.

Meer weten over de EU? In ons dossier over Europese politiek lees je er alles over.

BRONNEN