'Veteranen, toen en nu ...' - Archieven over veteranenzorg en vredesmissies

De Nieuwspoort-bijeenkomst van het Nationaal Archief staat dit jaar in het teken van archieven van veteranenorganisaties. Op dinsdag 9 april vindt de officiële overdracht van een 2-tal ‘veteranenarchieven’ plaats: de Bond van Nederlandse Militaire Oorlogs- en Dienstslachtoffers (BNMO) en de Stichting Fondsenwerving Militaire Oorlogs- en Dienstslachtoffers (SFMO), een voorloper van het huidige vfonds.

In perscentrum Nieuwspoort praat auteur en programmamaker Ad van Liempt met deskundigen en betrokkenen over heden en verleden van de Nederlandse veteranenzorg.

BNMO

De BNMO wordt opgericht in 1945; er moet meer aandacht komen voor Nederlandse militairen, die door de Tweede Wereldoorlog gehandicapt zijn geraakt en voor de weduwen van gesneuvelde soldaten. In beginsel is de BNMO dan ook een vereniging voor onderlinge steun en gezamenlijke belangenbehartiging van gewonde veteranen en hun partners. De Bond richt zich op een aantal hoofdtaken: belangenbehartiging, nazorg en bijstand, ontspanning, voorlichting en fondsenwerving. Om dit takenpakket beter uit te kunnen voeren gaat de BNMO in de loop van de tijd diverse samenwerkingsverbanden aan. Ook richt de Bond zelf een aantal stichtingen op, zoals de Stichting BNMO-woonoord.

BNMO-woonoord in Doorn

In 1953 ziet de Stichting BNMO-woonoord het licht. Het doel is om een woon- en werkcentrum voor militaire oorlogsgewonden te vestigen in Doorn. De beroemde filmster Audrey Hepburn is de ambassadrice van een omvangrijke fondsenwervingsactie die wordt georganiseerd om dit plan te laten slagen. De actie werpt zijn vruchten af: 50.000 gulden wordt opgehaald en in 1957 kan het BNMO-woonoord in gebruik worden genomen.

SFMO

BNMO-ambassadrice Audrey Hepburn op bezoek in het woonoord in Doorn.

Om de fondsenwerving verder te professionaliseren richt de voorzitter van de BNMO, Bib van Lanschot, in 1970 de SFMO op. Deze Stichting verdeelt de opbrengst van goede-doelenloterijen over de veteranenorganisaties, waaronder de BNMO. In 2007 verandert de naam van de SFMO in vfonds (Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg).

Van particuliere zorg naar overheidsbeleid

Aanvankelijk is de zorg voor militaire oorlogsslachtoffers (later uitgebreid met dienstslachtoffers) en hun weduwen en familieleden in Nederland een zaak van particuliere organisaties. Pas rond het jaar 1990 krijgt ook de overheid oog voor veteranenzorg en veteranenbeleid. De archieven van de BNMO en de SFMO laten zien hoe de veteranenzorg zich in de afgelopen decennia heeft ontwikkeld van particuliere zorg voor oorlogsinvaliden tot overheidsbeleid.

Programma 9 april

15.30 uur: Ontvangst

16.00 uur: Welkomstwoord door Martin Berendse (algemene rijksarchivaris)

16.10 uur: Gesprek onder leiding van dagvoorzitter Ad van Liempt, met sprekers:

- mr. B.J.M. (Berend-Jan) Baron van Voorst tot Voorst, voorzitter Raad van Toezicht vfonds- R.P.F. (Remco) Steijn, luitenant-generaal b.d., voorzitter BNMO- mw. drs. A.M.C. (Angelien) Eijsink, Tweede Kamerlid voor de PvdA, woordvoerder Defensie- G.H. (Erik) Paskamp, BNMO-lid, bestuurslid afdeling Overijssel, maatschappelijk werker GGZ agoog i.o.

Intermezzo met filmbeelden en foto's

 17.00-18.00 uur: Afsluitende borrel

Zie voor meer informatie over dit evenement de website van het Nationaal Archief.