Wapenstilstand Eerste Wereldoorlog
Parijs 1918 – In een treinwagon in een bos vlakbij Parijs ontmoet de Duitse politicus Matthias Erzberger de Franse bevelhebber Ferdinand Foch. Ze zijn beide door hun eigen land afgevaardigd om deel te nemen aan de vredesonderhandelingen. Op 11 november, om 5 uur ’s ochtends, tekenen ze de wapenstilstand die een einde maakt aan de Eerste Wereldoorlog.
Na ruim vier jaar oorlog stond de coalitie van de Centralen er eind 1918 zeer slecht voor. Het zomeroffensief van het Duitse leger aan het westfront was mislukt en het gehele oostfront stond op instorten. Bulgarije trok zich op 29 september terug uit de oorlog en een maand later volgde het Ottomaanse Rijk, dat geplaagd werd door opstanden van Arabische onafhankelijkheidsstrijders. Ook in Oostenrijk-Hongarije kwamen verschillende minderheden in opstand, waaronder de Kroaten en de Bosniërs. Op 31 oktober maakte Hongarije zelfs een einde aan de dubbelmonarchie met Oostenrijk, waarop beide landen zich vervolgens op 3 november terugtrokken uit de oorlog.
Novemberrevolutie
Ondertussen had ook de regering van Duitsland plannen om vrede te sluiten met de Geallieerden, maar de leiding van de Duitse marine was het hier niet mee eens. Zij waren van plan met hun vloot richting Engeland te varen om daar vervolgens heldhaftig ten onder te gaan. De Duitse matrozen wilden hier echter niets van weten en begonnen te muiten. Al snel sloeg de opstand over naar het vasteland en op 9 november bereikte de Novemberrevolutie Berlijn. Keizer Wilhelm II besloot daarop naar Nederland te vluchten en de achtergebleven politici riepen de Weimarrepubliek uit. In alle verwarring gaf de Duitse veldmaarschalk Paul von Hindenburg vervolgens opdracht om het vredesproces te hervatten.
Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!
Het elfde uur van de elfde dag van de elfde maand
Op 11 november sloot een Duitse delegatie onder leiding van de Matthias Erzberger een wapenstilstand met de geallieerden. De officiële ceremonie vond plaats in een treinwagon in een bos in Compiègne, vlakbij Parijs. Het document werd al om 5 uur ’s ochtends ondertekend, maar vanwege de symboliek werd besloten de wapenstilstand pas om 11 uur in te laten gaan: het elfde uur van de elfde dag van de elfde maand. Hierdoor duurde de Eerste Wereldoorlog nog zes uur langer dan noodzakelijk, met nog duizenden onnodige slachtoffers tot gevolg.
Leestip:
‘Het humanitaire moment' – Nederlandse intellectuelen, de Eerste Wereldoorlog en het verlangen naar een regeneratie van de Europese cultuur (1914-1930)
Auteur: Marjet Brolsma
Uitgever: Verloren
ISBN: 9789087046279
Winkelprijs: €39,–
