Watergate: afluisterschandaal en het aftreden van president Nixon

Historisch schandaal: Een van de grootste politieke schandalen in de Verenigde Staten is het afluisterschandaal van president Richard Nixon. De Watergate affaire leidde uiteindelijk tot zijn aftreden. Op 16 juli 1973 werd bekend dat Nixon het Witte Huis van afluisterapparatuur had voorzien en alle gesprekken in het geheim opnam.

De Republikein Richard Nixon was sinds 1969 president en werd in november 1972 met een grote meerderheid herkozen voor een tweede termijn. Toch kwam Nixon enkele maanden na zijn herverkiezing politiek in zwaar weer terecht vanwege het zogenaamde Watergate schandaal. In juni 1972 waren inbrekers op heterdaad betrapt terwijl ze bezig waren afluisterapparatuur aan te brengen in het hoofdkantoor van de Democratische Partij, dat gevestigd was in het Watergate complex in Washington.

Deep Throat

Twee jonge onderzoeksjournalisten van de Washington Post stortten zich op deze vreemde zaak. Zij volgden maandenlang een spoor dat via de inbrekers leidde tot het Witte Huis en trokken de conclusie dat de regering Nixon illegaal haar politieke tegenstanders bespioneerde. In maart 1973 gaf een van de inbrekers toe meineed te hebben gepleegd om mensen in het Witte Huis te beschermen. En eind april zagen drie van Nixons trouwste adviseurs zich gedwongen op te stappen vanwege hun betrokkenheid bij het Watergate schandaal. Het Amerikaanse congres en het openbaar ministerie begonnen allebei een onderzoek, in een poging de onderste steen boven te krijgen.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Onderzoek naar het Watergate schandaal

Op 16 juli nam het onderzoek een onverwachte wending toen een Witte Huis medewerker toegaf dat president Nixon een systeem had laten installeren dat automatisch alle gesprekken in het Witte Huis opnam. De openbare aanklager eiste vervolgens enkele voor het onderzoek relevante opnames op. President Nixon weigerde echter alle medewerking en argumenteerde dat het openbaar maken van deze gesprekken de nationale veiligheid in gevaar zou brengen. Dit betekende het begin van een ongekend felle juridische strijd om het bezit van deze bandopnames.

Beluisteren van de opnames uit het Watergatecomplex

Het leverde een fascinerend gevecht op, met diverse dramatische wendingen. Op 19 oktober bood Nixon een eerste compromis aan: Senator Stennis mocht de geluidsbanden beluisteren en samenvatten. Stennis was echter slechthorend en de openbare aanklager verwierp dit compromis. Hierop gaf Nixon opdracht aan de minister van Justitie om hem dan maar te ontslaan. Deze weigerde dit te doen en nam uit protest zelf ontslag, net als zijn directe ondergeschikte. Uiteindelijk voerde pas de derde in lijn het bevel van Nixon uit. Amerikaanse Congresleden en vele Amerikanen waren woedend en Nixon moest onder zware politieke druk het onderzoek met een nieuwe openbare aanklager laten hervatten.

Secretaresse van Nixon

De volgende dramatische onthulling kwam op 7 december: op de cruciale opname van de dag na de inbraak in het Watergate complex was een gat van 18 minuten ontstaan. Nixons secretaresse beweerde dat zij per ongeluk tijdens het telefoneren met haar voet een opnamepedaal ingedrukt had gehouden. Hiervoor had zij zich gedurende langere tijd in een zodanig vreemde houding moeten wringen, dat haar verklaring alom bevreemding opwekte.

President Nixon treedt af

De nieuwe openbaar aanklager wilde niettemin nog steeds de overige opnames hebben voor zijn onderzoek. Nixon weigerde echter nog steeds ze te overhandigen, hij wilde alleen bewerkte afschriften vrijgeven. De openbaar aanklager ging echter niet akkoord en stapte naar het Hooggerechtshof, dat hem in juli 1974 in het gelijk stelde. Unaniem besloten de rechters dat de opnames moesten worden vrijgegeven. Voor Nixon was er nu geen ontkomen meer aan: op een van de banden was te horen dat de president opdracht gaf om het juridische onderzoek naar de Watergate inbraak stop te zetten. Hiermee kon belemmering van de rechtsgang, een strafbaar feit, worden bewezen. Vier dagen nadat de bewuste opname op 5 augustus publiek bekend werd, trad Nixon af als president.