Verdwenen beroep: de voddenboer

Voordat er tweedehandswinkels of kledingcontainers waren, was er de voddenboer. Deze kleine ondernemers kwamen langs de deur om oud textiel (‘vodden’) op te kopen en een tweede leven te geven.

Langs de deur

‘Vodden, wie heeft er nog vodden / Ik geef de hoogste waarde voor uw vodden’, zong Wim Sonneveld in 1955. Hiermee verwijs hij naar de lokroep van de voddenboeren die in die tijd nog regelmatig door de straten liepen om aan de deur oud textiel op te halen. Sinds de jaren 1970 is dit beroep zo goed als uitgestorven in Nederland. Deze ouderwetse manier van het inzamelen van gebruikte kleding, lappen en beddengoed is tegenwoordig vervangen door de textielcontainer of tweedehandswinkel.

Kleine ondernemers

Vodden- of lorrenmannen waren kleine ondernemers die een magere boterham verdienden met het inkopen van gebruikt textiel van particulieren. Vaak vulden ze hun handel aan met andere materialen, zoals metalen of oud papier. Ze kwamen langs de deuren met handkarren of wagens getrokken door honden of paarden. Mensen met oud textiel kwamen dan naar buiten, waar de kleding werd gewogen en voor een paar cent per kilo verkocht. Vervolgens probeerde de voddenboer de materialen die hij had verzameld door te verkopen en er op die manier winst op te maken. Kleding die niet al te erg versleten was, kond direct worden verkocht. Meer versleten textiel werd in grote zakken naar de groothandelaar gebracht, die ze vervolgens weer doorverkocht aan de makers van poetslappen of papier.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Het einde van de voddenman

De meeste mensen in Nederland hebben al decennia geen voddenman meer gezien. Toen Nederland steeds rijker werd in de jaren 1960 en 1970 werden de magere inkomsten van het beroep steeds minder aantrekkelijk. Een paar voddenboeren konden grotere bedrijven opbouwen in de recyclingindustrie, maar dit zijn de uitzonderingen op de regel. Er waren grote veranderingen in de maatschappij waardoor de afzetmarkt voor vodden wegviel. Papier werd meestal gemaakt van houtpulp en fast fasion bood een goedkoop alternatief voor tweedehandskleding. Sinds kort is er echter een toenemende belangstelling voor een duurzamere omgang met gebruikt textiel. Tweedehandswinkels worden steeds populairder en wat echt niet meer draagbaar is kan verwerkt worden in bijvoorbeeld vloerbedekking. De Nederlandse initiatieven Vodde en Voddemannen, alle twee vernoemd naar de inmiddels verdwenen beroepsgroep, zetten zich bijvoorbeeld in om oud textiel een modieus nieuw leven te geven.