Woodstock 1999, het tegenovergestelde van peace en love?

Het festival Woodstock in 1969 is de geschiedenis in gegaan als een van de meest legendarische festivals ooit. Sindsdien is vaak geprobeerd om dat legendarische festival te evenaren, al ging dat niet altijd goed. Maar zelden ging het zo mis als in 1999.

Het festival Woodstock dat in 1969 werd gehouden, spreekt bij velen nog altijd tot de verbeelding. Het festival kreeg die legendarische status wellicht juist doordat niet alles goed ging. Terugkijkend kan het festival een grote chaos genoemd worden. Desondanks was het festival een daverend succes en wordt het nog altijd gezien als een mijlpaal in de popcultuur van de jaren 60 en 70 van de twintigste eeuw.

Eerdere edities van Woodstock

In 1979 en 1989 waren er pogingen gedaan om, als een soort jubileumvieringen, het festival te herhalen, maar die festivals haalden nooit het enorme aantal bezoekers van het originele Woodstock van 1969. Dat veranderde in 1994. Dat jaar werd er een Woodstock georganiseerd om het 25-jarig jubileum van het festival te vieren. Voor het festival werden iets meer dan 164.000 kaarten verkocht, maar naar schatting kwamen er ongeveer 350.000 mensen op het festival af, waarmee het een van de grootste popfestivals uit de geschiedenis van de V.S. werd. Veel bezoekers konden door een gebrek aan beveiliging en slecht hekwerk makkelijk het festivalterrein op en af. Drugs gingen rond en drank vloeide rijkelijk, maar wonder boven wonder bleef écht grote chaos uit. Het festival zou vooral de geschiedenis in gaan als Mudstock, omdat het festivalterrein net als in 1969 na een paar flinke buien in een enorme modderpoel veranderde. Daarnaast wordt het festival vaak geassocieerd met een aantal ijzersterke optredens die gehouden werden, waaronder een legendarisch optreden van Bob Dylan, die op Woodstock 94 zijn carrière nog maar eens naar grotere hoogte stuwde.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Groot groter grootst

Woodstock 1999, het dertigjarige jubileum, moest dat allemaal naar de kroon steken. Net als de eerdere edities werd er een locatie gezocht in de staat New York. Die werd gevonden in een oude luchtmachtbasis die vier jaar eerder opgeheven was. Dat leek haast de ideale locatie voor een festival dat de reputatie had om een statement tegen geweld te brengen. Er werd een bonte schare aan artiesten verzameld, die de crème de la crème van de populaire muziek moesten zijn.

Maar een feestje werd het niet, al waren de mensen die op 22 juli 1999 joelend het festivalterrein op renden zich daar nog niet van bewust. Ook de internationale muziekindustrie keek uit naar het festival met veel grote namen.

Broeierige sfeer

Het enthousiasme duurde niet lang. Eigenlijk was alles aan het festival ontoereikend. Kampeerplekken, sanitair, eten en drinken, van alles wat er nodig was om op het festivalterrein gezond te overleven was er te weinig. Het eten en drinken dat wel verkrijgbaar was, was ook nog eens peperduur. Wie zijn heil buiten het festivalterrein zocht, in het stadje Rome, kon daarheen met een pendelbus, maar ook die waren er te weinig en dus gingen veel mensen, vaak dorstig en hongerig, maar te voet. Maar de supermarkten, cafés en motels in Rome waren ook niet berekend op de enorme toestroom van gefrustreerde festivalgangers. Ter illustratie: het inwoneraantal van het stadje was nog niet eens een kwart van het aantal festivalgangers.

Er waren niet alleen logistieke problemen. De sfeer op het festivalterrein deed al vanaf het eerste moment in de verste verte niet denken aan flowerpower. Eerder was er sprake van een broeierige sfeer. Het was erg warm en al gauw werd het festivalterrein geplaagd door groepen mannen die onder invloed van drank en drugs talloze seksuele toespelingen maakten op vrouwelijke bezoekers, maar ook naar artiesten op het podium.

‘Break stuff’

Op zaterdagavond kwam die broeierige sfeer voor de eerste keer tot een kookpunt, tijdens het optreden van de rap-rockband Limp Bizkit, een van de grote namen van het festival. Toen de band het nummer ‘Break Stuff’ inzette, voegde de massa de daad bij het woord en begon van alles te vernielen. De beveiliging kon de mensenmassa totaal niet aan. Het festival werd niet stilgelegd, maar de geest was uit de fles. De resterende dagen ging het van kwaad tot erger tot het tijdens de afsluitende avond tot een bizar hoogtepunt- of dieptepunt - kwam.

Het festival werd in brand gezet. Volgens de planning zou er de laatste avond een groot protest tegen vuurwapengeweld plaatsvinden, waarvoor duizenden kaarsen werden uitgedeeld. Daarmee zouden de slachtoffers van de schietpartij in Columbine een aantal maanden eerder worden herdacht. Maar het liep anders. Toen de Red Hot Chili Peppers op verzoek van Jimi Hendrix’ nabestaanden zijn nummer ‘Fire’ inzetten, stak het publiek van alles in brand. De chaos was compleet. In een tent waar Moby optrad, werd een geluidstoren neergehaald, voertuigen werden in brand gestoken en kraampjes waar eten en drinken werd verkocht werden geplunderd, pinautomaten opengebroken. Honderden ME’ers werden opgeroepen om de rust te doen wederkeren. De politie arresteerde tientallen mensen en had vier verkrachtingszaken in onderzoek, al zouden er veel meer verkrachtingen hebben plaatsgevonden. Daarnaast waren er talloze meldingen van aanrandingen. Gedurende het festival reden ambulances af en aan om mensen die bevangen raakten door de hitte naar het ziekenhuis te rijden. Nu kwamen daar ook gewonden bij. Een festivalganger overleed, tijdens het concert van Metallica was hij oververhit in elkaar gezakt. In het ziekenhuis werd een lichaamstemperatuur van 42 graden vastgesteld, na twee dagen in coma overleed hij.

Een andere tijd?

De internationale popwereld keek met open mond toe naar hoe het festival dat de vredelievende hippiegeest van de jaren ‘60 had moeten ademen, uitliep op een gewelddadige chaos. Woodstock 1999 werd al snel omschreven als ‘de dag dat de muziek stierf’, of ‘de dag dat de jaren ‘90 eindigden’. De jaren ‘90 hadden een reputatie als een positieve periode, maar die positieve zeepbel spatte volgens veel muziekjournalisten uiteen in de chaos en het geweld van Woodstock ‘99.

Wat ging er mis? Sinds 1999 hebben veel mensen geprobeerd deze vraag te beantwoorden. Door de jaren heen zijn veel factoren aangewezen als oorzaak van de geweldsuitbarsting. Van de enorm hoge prijzen voor eten en drinken, tot de slechte beveiliging, de ruige en agressieve muziek en de groepjes hitsige gewelddadige mannen die het festivalterrein afschuimden, maar eigenlijk is er niet één oorzaak aan te wijzen.

Meestal wordt er gewezen op de totaal andere tijdgeest. De late jaren ‘90 waren niet de late jaren 60. De protestbands van de jaren ‘90 hadden een andere boodschap dan die van de jaren ‘60 en als ze die wel hadden gehad, is het nog maar de vraag of het publiek daar ontvankelijk voor was geweest. Want waar grote rockbands als Nirvana aan het begin van de jaren ‘90 nog een duidelijke anti-macho-boodschap hadden achtergelaten, was een band als Limp Bizkit daar juist het tegenovergestelde van. En het publiek ging daar volledig in mee. Als laatste was de andere tijdgeest duidelijk zichtbaar in de organisatie van het festival zelf. Waar Woodstock 1969 ging over vredelievendheid, en voor elkaar zorgen, was Woodstock ’99 verworden tot een kapitalistisch geheel: in ’69 werd eten en drinken (en vast drugs) met elkaar gedeeld, maar in ’99 kostte een flesje water al gauw vier dollar. Die combinatie van een slechte organisatie, hoge prijzen en de cultuur van de late jaren 90 vormden in de ogen van velen een giftige combinatie.

Toch heeft het dramatisch verlopen Woodstock 99 de reputatie van het originele Woodstock nooit helemaal kunnen verdoezelen. Wel staat het festival nu bekend als een van de meest beruchte festivals en is daardoor -net als het originele Woodstock Festival- ook voer voor documentairemakers en muziekjournalisten. Zelfs in 2021 en 2022 brachten achtereenvolgens streamingservices HBO en Netflix nog grote documentaireseries uit over het festival.