Praatpaal nog niet afgedankt
Meestal zoef je er met grote snelheid voorbij: de opvallende gele praatpalen langs de snelweg. Gelukkig maar, want als je er bij eentje stopt is er meestal iets aan de hand. Met de komst van de mobiele telefoon lijken de praatpalen overbodig geworden, maar dat blijkt niet zo te zijn, schrijft het ANP.
Praatpalen zijn een vertrouwd gezicht langs de Nederlandse snelwegen. Terwijl ze er eigenlijk nog helemaal niet zo lang staan. Vanaf begin jaren '60 werd er mee geëxperimenteerd langs de Rijksweg Rotterdam-Den Haag, en op de Zeelandbrug. Bij deze praatpalen was er nog sprake van éénrichtingsverkeer. De melder kon spreken, maar er kon niet worden teruggepraat. Vanaf 1968 zette de ANWB ook speciale telefooncellen langs de weg waarmee je direct de hulpdienst kon bellen.
Aanzet van een landelijk netwerk
In 1968 nam de regering het besluit om een landelijk dekkend netwerk van praatpalen langs de snelwegen aan te leggen. In 1970 verschenen de eerste praatpalen zoals we die nu kennen langs de snelweg Hoevelaken-Zwolle. Toenmalig minister van Verkeer en Waterstaat, J.A. Bakker, stelde op 21 december 1970 de eerste 74 exemplaren langs deze weg in werking, Binnen vier jaar, op 30 oktober 1974, werd de mijlpaal van het duizendste exemplaar bereikt. Deze stond langs de weg Amsterdam-Amersfoort en werd in werking gesteld door Bakker's opvolger Westerterp.
Veel techniek
De palen vallen onder de verantwoordelijkheid van Rijkswaterstaat, maar worden beheerd door de ANWB. Die richtte daar in 1970 15 controlestations voor in. Ieder station beheerde een rayon. Tegenwoordig heeft de ANWB nog vier meldkamers. De toenmalige PTT was verantwoordelijk voor de communicatiekanalen. Via kabel. In 1994 werden de oude modellen vervangen door de huidige 'konijnenoren'.
Hoewel ze er simpel uitzien zit er een hoop techniek achter de praatpaal. En niet alleen voor wat betreft de communicatie. Praatpalen zijn bijvoorbeeld bestand tegen veertig graden vorst en zestig graden warmte, zonder dat ze zelf zo heet of koud worden dat mensen zich er aan kunnen bezeren. Ze zijn ook botsbestendig. Al in 1972 werden uitgebreide botsproeven gedaan om er voor te zorgen dat je veilig achter de paal kunt staan.
Voordeel ten opzichte van mobiele telefoons
Met de komst van de mobiele telefoon lijken de dagen van de praatpaal geteld. Toch heeft de praatpaal een aantal voordelen ten opzichte van het mobieltje. Zo weet de melder, maar vooral de centrale, precies waar de melder zich bevindt. Dat kan uiteindelijk ook met GPS, maar dat is weer privacygevoelig. Een oplossing hiervoor biedt een nieuw programmaatje, een ‘app’ voor de smartphone. Daarmee kun je een plaatsbepaling aan de melding meegeven. Een ander voordeel is de robuustheid. Als het mobiele netwerk bij een calamiteit overbelast raakt, blijft de praatpaal werken. En wat als je geen mobieltje bij je hebt? Volgens de ANWB komen er regelmatig meldingen binnen van mensen die tijdens een ruzie uit de auto zijn gezet zonder geld of mobiel. Per jaar komen er nog steeds 50.000 pechmeldingen binnen via de aloude praatpaal. Dat is ongeveer drie procent van het totale aantal pechmeldingen. Sinds de mobiele telefoon gemeengoed is geworden is het gebruik van de praatpalen wel sterk afgenomen. Toch zal de praatpaal op korte termijn niet verdwijnen. Rijkswaterstaat heeft vorig jaar het contract met de ANWB voor de palen met enkele jaren verlengd.
Blijvend opgenomen in de taal
De praatpaal zal in ieder geval blijven bestaan in het spraakgebruik. Het woord ligt lekker in de mond en wordt dan ook vaak gebruikt om aan te geven dat je met iemand zo goed kunt praten. Er zijn zelfs hulpinstanties die de term gebruiken om hun dienstverlening te omschrijven.
