Decembergebeurtenissen in Griekenland
Athene 1944 – De Duitse bezetters zijn verdreven en de Griekse regering is opnieuw geïnstalleerd. Regeringsleider George Papandreou roept de communistische verzetslieden op om hun wapens neer te leggen, maar zij weigeren. Het gevolg is een reeks militaire conflicten die in 1946 uiteindelijk resulteren in de uitbraak van de Griekse Burgeroorlog.
Het Griekse verzet tegen de Duitse overheersing tijdens de Tweede Wereldoorlog was verdeeld over verschillende organisaties met verschillende achtergronden. Veruit de grootste verzetsbeweging was de communistische ‘EAM’, die in 1942 zelfs een eigen militaire tak oprichtten, de ‘ELAS’. Vanwege de verschillende achtergronden van de organisaties bestreden ze niet alleen de Duitse overheersers, maar kwamen ze ook regelmatig in conflict met elkaar. Uiteindelijk slaagde de EAM er zo in om nog voor het einde van de oorlog de overige verzetsgroeperingen grotendeels te vernietigen. In het najaar van 1944 werd vervolgens ook de strijd tegen het Duitse leger gewonnen. Britse troepen namen op 13 oktober Athene in, terwijl de EAM de rest van het land veroverde.
De Griekse regering in ballingschap, onder leiding van de liberale George Papandreou, keerde vervolgens terug naar de hoofdstad. Gesteund door de Britten riep Papandreou alle verzetslieden op hun wapens neer te leggen en de ELAS te ontbinden. De EAM weigerde dit echter, omdat ze vreesden dan blootgesteld te worden aan wraakacties van de andere verzetsorganisaties. Op 3 december organiseerden zij een demonstratie tegen de plannen, maar deze liep uit op een vuurgevecht met de politie waarbij 28 betogers om het leven kwamen. Het gevolg was de uitbraak van de “Dekemvriana” (‘De Decembergebeurtenissen’), een strijd tussen de EAM en ELAS enerzijds en de regeringstroepen en het Britse leger anderzijds.
Pas in januari 1945, toen het duidelijk was dat de EAM de strijd zou gaan verliezen, werden de wapens alsnog neergelegd. Op 12 februari sloten beide partijen een vredesovereenkomst met het verdrag van Varkiza. Afgesproken werd dat de communisten de ELAS zouden ontbinden in ruil voor politieke amnestie en deelname aan de volgende democratische verkiezingen.
De Griekse regering kwam haar beloftes echter niet na. Binnen één jaar werden er toch 40.000 communisten gearresteerd, en daarnaast werden ruim 1.200 anderen het slachtoffer van wraakacties van rechts-extremistische organisaties. De politieke tak van het EAM, de KKE, besloot daarop de verkiezingen van 1946 te boycotten. Niet veel later begon de Griekse Burgeroorlog, die uiteindelijk tot 1949 zou duren en maar liefst 50.000 levens eiste.
