30 juni jarig: Walter Ulbricht

“Het moet eruit zien als een democratie, maar we moeten alles uiteindelijk zelf in de hand hebben.” Zo omschreef Ulbricht in 1945 zijn ideaalbeeld voor het na-oorlogse Duitsland. Later kreeg hij de kans om zijn droom in de praktijk te brengen en was hij ruim 21 jaar lang de onbetwiste leider van de DDR. Walter Ulbricht werd geboren op 30 juni 1893.

Walter Ulbricht werd geboren op 30 juni 1893 in Leipzig, Saksen, als de zoon van een kleermaker. Na afronding van zijn basisopleiding werkte hij eerst als timmerman, maar met de uitbraak van de Eerste Wereldoorlog moest hij het Duitse leger in. Vanaf 1915 vocht hij aan het Oostfront, totdat hij in 1917 besloot te deserteren. Na de oorlog volgde Ulbricht lessen aan de Internationale Lenin School te Moskou en werd hij lid van Duitse Communistische Partij (KPD).

Vanwege deze politieke overtuigingen zag hij zich echter genoodzaakt Duitsland te ontvluchten na de machtsgreep van de nazi’s in 1933 . Na afloop van de Tweede Wereldoorlog keerde Ulbricht in 1945 terug naar Duitsland, waar hij hielp met de wederopbouw van het land naar communistisch model. “Het moet eruit zien als een democratie, maar we moeten alles uiteindelijk zelf in de hand hebben”, zo omschreef hij zelf zijn ideale opzet. In 1950, een jaar na de oprichting van de Duitse Democratische Republiek (DDR), werd Ulbricht gekozen tot secretaris generaal van de Duitse communistische partij (SED) en was hij daarmee defacto leider van Oost-Duitsland.

Aanvankelijk liet Ulbricht zich grotendeels beïnvloeden door de Sovjet-Unie. Zo werd er onder zijn bewind in 1961 onder meer begonnen met de bouw van de Berlijnse Muur om te voorkomen dat er nog meer mensen vanuit het Oostblok naar West-Europa zouden vluchten. Na verloop van tijd begon Ulbricht echter een steeds onafhankelijkere lijn te volgen. Zo introduceerde hij in 1963 de ‘Nieuwe Economie’, waarbij de centrale planning deels losgelaten werd en er meer besluiten op lokaal niveau genomen mochten worden. Dit tot grote onvrede van onder meer de Sovjet-Unie, die juist een centraal-geplande staatseconomie voorstond.

Toen hij begin jaren ’70 ook een wat meer nationalere koers begon te volgen kwam zijn positie steeds meer onder druk te staan. Op 3 mei 1971 kondigde Ulbricht aan af te treden vanwege zijn slechte gezondheid. Hij overleed twee jaar later, op 1 augustus 1973, aan de gevolgen van een beroerte. Ulbricht werd opgevolgd door Erich Honecker.