38. Gerald Ford (1974-1977)

Gerald Ford was een talentvolle football speler, had het imago van een brave boyscout en was een competente, ervaren afgevaardigde uit Michigan die in de jaren ’70 aan het einde van zijn carrière stond. President Johnson was van mening dat hij ‘niet in staat was tegelijk te kauwen en een scheet te laten’. Niemand had dan ook verwacht dat Gerald Ford het zou brengen tot vicepresident. Laat staan tot 38e president van de Verenigde Staten.

Gerald Rudolph Ford werd geboren als Leslie Lynch King Jr. op 14 juli 1913 in Omaha, Nebraska. Zijn ouders waren Leslie Lynch King Sr. en Dorothy Ayer Gardner King Ford. Zijn ouders gingen vrij snel na zijn geboorte uit elkaar. Toen hij twee jaar oud was, hertrouwde zijn moeder met de eigenaar van een verfwinkel Gerald Rudolph Ford, die Jerry als zijn zoon adopteerde en hem een nieuwe naam gaf.

Student Ford

Van 1931 tot 1935 studeerde Ford economie en politieke wetenschappen aan de universiteit van Michigan. Hij blonk uit in American Football en in 1934 werd hij verkozen tot meest waardevolle speler van de universiteit. Hij ging niet in op het aanbod om professional te worden, maar bekostigde zijn rechtenstudie aan Yale, met geld dat hij als football- en bokscoach verdiende. Tijdens zijn studietijd kwam hij in 1940 voor de eerste keer in aanraking met de politiek, toen hij als vrijwilliger in het campagneteam van de Republikeinse presidentskandidaat Wendel Willkie werkte. Een jaar later studeerde hij af en opende hij een advocatenpraktijk met zijn vriend Philip Buchan.

Politiek en huwelijk

Na de aanval op Pearl Harbor, besloot Ford zich in april 1942 aan te melden bij het Amerikaanse leger. Hij diende onder andere op een vliegdekschip dat betrokken raakte bij gevechten in Micronesië en de Filipijnen. Hij besloot na vier jaar dienst de politiek in te gaan. In 1948 voerde Ford zijn eerste campagne om in het huis van Afgevaardigden te worden gekozen. Tijdens deze campagne verloofde hij zich met Elizabeth 'Betty' Bloomer. Het huwelijk werd uitgesteld tot kort voor de verkiezingen omdat Ford twijfelde over de reacties van de kiezers, aangezien Betty een gescheiden vrouw was. Een week na zijn bruiloft werd hij verkozen in het Huis van Afgevaardigden. Het echtpaar kreeg vier kinderen. In 1965 werd Ford fractieleider en hij ontpopte zich tot een felle tegenstander van toenmalig president Lyndon Johnson. Nationale bekendheid verwierf hij toen hij tegen het Vietnambeleid en tegen de sociale politiek van de president pleitte.

Van vicepresident naar president

Doordat vicepresident Spiro Agnew moest aftreden wegens een omkoopschandaal, vroeg Nixon Ford in de herfst van 1973 om de functie van vicepresident in te vullen. In tegenstelling tot voormalig presidenten Truman en Johnson die na de dood van hun voorganger zonder tweede man regeerden, was Nixon door een wetswijziging genoodzaakt een nieuwe vicepresident aan te stellen. Ford was een competente, ervaren afgevaardigde uit Michigan aan het einde van zijn carrière. Ondanks het feit dat president Johnson ooit over hem zei dat hij ‘niet in staat was tegelijk te kauwen en een scheet te laten’, vormde hij de ideale kandidaat voor de laatste periode van het ambtstermijn van Nixon.

President Ford

Zijn vicepresidentschap was echter van korte duur, doordat Nixon op 9 augustus 1974 aftrad na het Watergate schandaal. De onwaarschijnlijke kandidaat Ford volgde hem op als 38e president van de Verenigde Staten. Tijdens zijn eerste televisieoptreden als president sprak hij de woorden: “Onze nationale nachtmerrie is over. Onze grondwet werkt; onze grootse Republiek is een regering van wetten en niet van mensen”. Zijn populariteitscijfers waren aanvankelijk goed, door het schrille contrast tussen zijn ‘corrupte voorganger’ en het imago dat hij had als ‘brave boyscout’. Dit waarderingscijfer kelderde echter toen hij zijn voorganger een maand later gratie verleende voor alle misdaden die hij eventueel begaan zou hebben. Men verdacht hem ervan een deal te hebben gesloten met Nixon, maar daar is nooit enig bewijs voor gevonden. De beweegreden voor Ford was dat hij wilde voorkomen dat latere generaties nog met Watergate bezig zouden zijn.  

Beleid president Ford

Op buitenlands terrein probeerde Ford het beleid van Nixon te handhaven en hield zijn minister van Buitenlandse Zaken, Henry Kissinger, aan. In deze periode kwam een roemloos einde aan de Vietnam oorlog en werden de laatste militairen vanuit Vietnam naar Amerika teruggebracht. Als compensatie trad hij hard op toen Cambodjanen in mei 1975 een Amerikaans spionageschip gijzelden. Het kostte 41 Amerikanen het leven. De economische situatie stond er in deze periode niet rooskleurig voor. Onder Ford begon een periode van inflatie en beperkte economische groei, dat leidde tot een recessie die duurde van 1974 tot 1975. In 1975 redde hij New York van een faillissement.

Betty Ford en presidentsverkiezingen

Ford slaagde er dus niet in het beleid naar zijn hand te zetten. Tijdens zijn regeerperiode werd er twee keer een aanslag op zijn leven gepleegd, maar zonder succes. In de periode in het Witte Huis trad zijn vrouw op als ‘advocaat voor vrouwenrechten’. Betty steunde de wet voor gelijke rechten van vrouwen en de legalisatie van abortus. Het was onduidelijk of president Ford het eens was met de opvattingen van zijn vrouw, maar hij verklaarde later helemaal achter Betty te staan. Ondanks zijn gekelderde populariteit, besloot hij zich voor de presidentsverkiezingen van 1976 kandidaat te stellen, waarmee hij veel ambitieuze Republikeinen, waaronder Ronald Reagan, in de wielen reed. Hij werd de Republikeinse kandidaat, maar verloor uiteindelijk van de Democraat Jimmy Carter. Ford is de enige president geweest die noch als vicepresident, noch als president werd gekozen door de bevolking.

Overlijden Ford

Na de nederlaag tegen Jimmy Carter, verhuisde Ford naar Californië en verdween in de coulissen van de wereldpolitiek. Het echtpaar bleef zich echter inzetten voor de bevolking en in 1999 kregen zowel Betty als Gerald Ford de Congressional Gold Medal als eerbetoon aan hun werk en de humanitaire bijdragen voor het Amerikaanse volk. In augustus 2000 werd Ford met een beroerte opgenomen in een ziekenhuis in Philadelphia en vijf jaar later opnieuw na een hevige griepaanval. Ford overleed op 26 december 2006 op 93-jarige leeftijd. Betty stierf in 2011. 

Dit artikel verscheen tevens op de weblog WarRoom, onderdeel van DeJaap met nieuws, achtergronden, verdieping, duiding en opinie rond de Amerikaanse politiek.