Home » Reportage
Een kantoor in Leiden in 1885

De geschiedenis van de werkplek: van afgezonderde ruimtes tot kantoren

Het werken op kantoor wordt steeds gemakkelijker. Door een vaste werkplek, logische computerprogramma’s en een groep bekende collega’s vinden veel mensen het niet erg om op kantoor te werken. De moderne werkplek maakt het steeds makkelijker om met technologie om te gaan. Zo hoeven veel werknemers zich niet eens meer veel bezig te zijn met hun apparaten en technologie, aangezien externe organisaties dit voor hen kunnen doen. Toch was de werkplek niet altijd zo makkelijk ingericht. 

Opkomst van het moderne kantoor

In de middeleeuwen waren er al kleine ruimtes waar mensen met bepaalde beroepen, zoals monniken, zelfstandig konden werken. Zulke zogeheten kloostercellen waren nog geen echte kantoren natuurlijk, maar het idee van een ruimte waar alleen schriftelijk werk werd verricht, bestond al wel. Die kloostercellen waren echter geen prettige werkomgeving. De monniken werkten vaak lange dagen staand, vaak met slechte verlichting van soms een enkel kaarsje. 

Het huidige kantoor werd pas in de negentiende eeuw ingericht, met het goed opslaan van de boekhouding van bedrijven. Tijdens de industriële revolutie kwam er namelijk steeds meer behoefte aan kantoorpersoneel. Beroepen zoals boekhouders, secretarissen en secretaresses en ontwerpers, werden steeds belangrijker. Hoewel de meeste mensen nog met de handen werkten, moesten grote, arbeidsintensieve projecten goed gecoördineerd worden. Dit gebeurde door middel van mensen die de plannen moesten bedenken. Zij zaten vaak gezamenlijk in een ruimte, om zo makkelijk te kunnen overleggen. 

Efficiëntere kantoren

Maar dat waren vaak geen prettige werkplekken. De modernisering van kantoren begon onder leiding van werktuigbouwkundig ingenieur Frederick Taylor, die rond het jaar 1900 een plan maakte om kantoren te moderniseren. Hij wilde graag zo efficiënt mogelijk met beschikbare ruimte omgaan. Hierdoor gingen bedrijven in kaart brengen hoe ze dit het best konden doen. Taylor ondervond dat het werk verreweg het meest effectief was wanneer het werkproces gesplitst was. Volgens Taylors plan werkten mensen in een uitvoerende functie op een andere plek dan bijvoorbeeld de managers. Hierdoor zie je tegenwoordig nog steeds dat fabrieken en pakhuizen niet bij de managementlaag op dezelfde locatie zitten. 

Kantoorwerk werd steeds populairder

Typmachines maakten in de twintigste eeuw hun intrede in de kantoren en het werk werd hierdoor nog aantrekkelijker. Meer vrouwen gingen op kantoren werken, vooral als secretaresse. Doordat een steeds groter deel van de economie dienstverlenend werd, werd het aantal kantoren steeds groter. De introductie van computers bracht op veel vlakken een revolutie, Hoewel er in de jaren ’60 projecten liepen om kantoorpersoneel meer privacy te geven, onder andere door het opzetten van afzonderlijke hokjes voor verschillende afdelingen, is dit nooit populair geworden. Vaak zitten grote groepen werknemers bij elkaar in één ruimte. Dit is volgens veel theorieën nog altijd efficiënter. In zulke grote ruimtes passen meer werkplekken en het is voor kantoormedewerkers nog altijd makkelijker om even naar elkaar toe te lopen voor een vraag. Tegelijk zijn er ook kanttekeningen: al die overlegjes veroorzaken veel geroezemoes, waardoor het lastig concentreren is. 

Ontwikkelingen in de laatste jaren

In de afgelopen jaren zijn er ook flink wat ontwikkelingen geweest in de werkomgeving. Door de coronacrisis in 2020 zijn steeds meer mensen gedeeltelijk of volledig, thuis gaan werken. Bedrijven als Samsung en Apple hebben grote impact op de moderne werkplek. Om veilig thuis te werken in een tijd van hackers en andere cybercriminaliteit, is veel software nodig. Zo gebruiken veel bedrijven Apple, waarmee alle computers, programma’s, onderhoud en meer van een bedrijf allemaal bij één bedrijf komen te liggen. Op deze manier is alle technologie hetzelfde, wat een bedrijf efficiënter maakt. Door dit soort programma’s, die zich continue, ontwikkelen, en nieuwe technologische uitvindingen, wordt het werken op kantoor steeds makkelijker. 

Partners: 

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.

Krupp

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 9 januari een abonnement.

Ga mee op ontdekkingstocht naar archeologische vindplaatsen in binnen- en buitenland!

colosseum

Lees het aankomende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 9 januari een abonnement.

Karel de Grote

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 9 januari een abonnement.

Mensen

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 9 januari een abonnement.