Brits referendum over lidmaatschap Europese Unie
De Britse premier David Cameron wil dat de bevolking zich uiterlijk 2017 in een referendum kan uiten over een eventuele uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie (EU). In 1975 kregen de Britse burgers ook al de kans om zich via een referendum uit te spreken over het lidmaatschap van hun land van de voorganger van de EU, de Europese Economische Gemeenschap (EEG).
Jarenlang had de Franse president De Gaulle het Britse lidmaatschap van de EEG tegen weten te houden. Hij vreesde teveel indirecte Amerikaanse invloed en een afname van de dominante positie van Frankrijk. Zijn aftreden in 1969 gaf ruimte voor de toetreding van het Verenigd Koninkrijk. De Britse premier Edward Heath geloofde destijds dat toetreding een manier was om een einde te maken aan de economische malaise van Engeland. De toetreding werd niet door iedereen toegejuicht en was met slechts een kleine meerderheid na 300 uur vergaderen door het parlement goedgekeurd. In 1973 trad het Verenigd Koninkrijk uiteindelijk toe tot de EEG.
Controverse over toetreding EEG
Door de belofte om een referendum te houden over het lidmaatschap van de EEG wist de centrumlinkse Labour-partij onder leiding van Harold Wilson in 1974 aan de macht te komen. Premier Wilson voerde zelf campagne vóór het lidmaatschap. Daardoor ontstond er een bijzondere situatie in de Labour-partij, waarbij de leiding vooral pro-EEG was en de linkervleugel onder leiding van Tony Benn voor het uittreden van het Verenigd Koninkrijk.
EEG campagne
Het referendum over het lidmaatschap van de EEG vond plaats op 5 juni 1975. Uiteindelijk stemde 67,2 procent van de inwoners van het Verenigd Koninkrijk vóór het lidmaatschap van het Verenigd Koninkrijk. Waarnemingen achteraf geven volgens Daily Mail een indicatie dat het referendum van 1975 niet helemaal eerlijk verlopen is, aangezien de pro-EEG campagne destijds veel actiever gevoerd werd dan de anti-EEG campagne. De pro-EEG campagne zou het uittreden van het Verenigd Koninkrijk teveel hebben afgebeeld als ‘links-extremistisch’ en door een veel hoger budget zou de stemming vooral beïnvloed zijn door de campagne zelf en geen eerlijke representatie vormen van de mening van de bevolking.
Referendum 1975 en de toekomst
Bijzonder is de tegenstelling van de situatie van 1975 met de huidige omstandigheden. Waar in 1975 weerstand tegen Europese samenwerking vooral vanuit linkse hoek kwam, lijkt het erop dat tegenwoordig vooral de rechter vleugel sceptisch is over de Europese Unie. Premier Cameron zegt vooral meer flexibiliteit te willen in de Europese Unie en aan te dringen op het teruggeven van bepaalde bevoegdheden aan de afzonderlijke lidstaten. Ook gaf hij aan dat als het tot een referendum mocht komen, hij actief campagne gaat voeren voor het behoud van het lidmaatschap van de EU.
