Introductie van de chipknip in 1995

"Toen we de pinpas introduceerden hoorde je dezelfde bezwaren. En moet je nu eens zien hoe populair die is geworden", aldus Willem Stolwijk in 1995, toen hij directeur was van de bancaire organisatie Interpay, over de ietwat moeizame introductie van de chipknip. Zijn positieve visie op de toekomst van de chipknip is uiteindelijk geen waarheid geworden. Currence, de huidige beheerder van het chipknip-systeem, heeft bekend gemaakt dat de weinig populaire chipknip in 2015 zal worden afgeschaft, twintig jaar nadat de eerste kaart in Arnhem werd uitgeprobeerd.

Naar voorbeeld van de Belgische protonkaart besloot het Nederlandse bankwezen in oktober 1995, tien jaar na de invoering van de pinpas, een ‘elektronische kleingeldkaart’ te introduceren. De chipknip werd in eerste instantie alleen in Arnhem uitgetest, omdat deze stad representatief bleek te zijn in consumptie-gerelateerde marktonderzoeken. Toenmalig bankpresident Wim Duisenberg sprak van een ‘min of meer revolutionaire ontwikkeling’ en anderen beschouwden het betaalsysteem verwachtingsvol als een ‘nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van het geld’.

Meningen verdeeld

Onder de Arnhemse consumenten waren de eerste reacties gematigd positief. “Om nou te zeggen dat ik er op te wachten zat, dat niet. Maar het lijkt me wel handig, ik wil het best proberen”, aldus een oudere inwoonster. De middenstand was iets terughoudender. Meningen liepen behoorlijk uiteen: waar de ene winkelier het een uitkomst vond, zaten anderen bijvoorbeeld helemaal niet te springen om het benodigde tweede kastje op de toonbank. Veel winkeliers kregen bovendien het liefst hun geld gewoon ‘handje contantje’. Aangezien het accepteren van de chipkaart niet verplicht was, ontstond er vanaf het begin een tweedeling. De chipknip sloeg vooral aan bij slagers, bakkers en horecagelegenheden, die behoefte hadden aan gepaste kleine bedragen.

Stroomversnelling

Interpay lanceerde nog een campagne om het enthousiasme te vergroten. Zo waren er ballonnen, tasjes en bierviltjes met het chipknip-logo te koop, konden winkels tijdelijk een chipknipautomaat voor de halve prijs krijgen en werd bij het hoofdpostkantoor een karaokeshow georganiseerd: wie chipte, mocht een verzoeknummer aanvragen bij twee bekoorlijke zangeressen. Uiteindelijk was het Arnhemse chipknip-experiment redelijk succesvol. In het voorjaar van 1996 waren er zo’n vijftigduizend chipknips in omloop in Arnhem en was er door consumenten in totaal ruim tachtig miljoen gulden gespendeerd met het ‘supersnelle’ betaalsysteem.

Gebruik nam af

Vanaf mei 1996 werd daarom begonnen met de landelijke invoering, en na de zomer van dat jaar voegden banken de nieuwe betaalmogelijkheid als chip toe aan de normale bankpassen. Uiteindelijk is de chipknip nooit erg populair geworden. Na een kortstondige transactieopleving in 2010 is het gebruik ervan de laatste jaren erg afgenomen, voornamelijk door de mogelijkheid ook kleine bedragen gratis te pinnen. Daarom heeft Currence besloten de chipknip af te schaffen en zal het vanaf 1 januari 2015 nergens meer mogelijk zijn om met de chipknip te betalen.