Geschiedenis van de Dodo

Na de dinosauriërs is de dodo misschien wel het meest tot de verbeelding sprekende uitgestorven beest ter wereld. Vaak wordt de dodo afgebeeld als een beetje een klungelig zwak beest dat ook al voor de komst van mensen op het eiland waar hij leefde, voorbestemd was om uit te sterven. De Volkskrant meldde op 8 september echter dat uit het onderzoek van paleo-ecoloog Erik de Boer is gebleken dat de dodo tegen zeer sterke klimaatschommelingen kon.

Evolutie

De dodo stamt af van dezelfde familie als andere duifachtigen en moet zich zo’n anderhalf miljoen jaar geleden hebben ontwikkeld tot loopvogel toen het eiland Mauritius – de enige plek waar de dodo voorkwam – ontstond. De vogel at waarschijnlijk vis die hij ving door in kleine waterpoeltjes rond te struinen. Volgens Erik de Boer blijkt uit zijn studie dat de vogel klimaatschommelingen die de afgelopen 8000 jaar op het eiland plaatsvonden zeer goed wist te doorstaan. Een extreem droge periode die er 4200 jaar geleden voor zorgde dat veel poeltjes veranderden in moerassen wist de dodo ondanks grote verliezen goed door te komen.

Kolonialisering

Het eerste geschreven bericht over het bestaan van de dodo stamt uit 1507 en kwam van de Portugese handelsreiziger Mascaregnas. De Portugezen hadden het eiland aangedaan tijdens hun ontdekkingsreizen naar Azië. Pas in 1638, toen de Hollanders begonnen met de kolonisatie van het eiland, kreeg de vogel het pas echt te verduren. De Hollanders zagen de dodo vooral als een gemakkelijke prooi voor voedsel, maar het is onwaarschijnlijk dat de mens de Dodo heeft uitgeroeid. Andere huis- en boerderijdieren die ze meenamen en in de bossen los lieten aten vaak ook de eieren en jongen van de vogel op. Hierdoor liep de dodopopulatie in minder dan dertig jaar zeer sterk terug. Dat de schipbreukeling Volkert Evertszoon in 1662 nog een levende dodo waarnam kon als zeldzaamheid worden gezien.

Toch moet de vogel het hebben overleefd tot ergens rond 1690. Een ontsnapte slaaf met de naam Simon beweerde in 1674 nog een dodo te hebben waargenomen en de Engelsman Benjamin Harry beweerde in 1681 dat er nog altijd dodo’s op Mauritius voorkwamen. In 1693 deed de Fransman François Leguat nog onderzoek naar een andere vogel op het eiland. In zijn verslag schreef hij ook zeer veel over andere dierenpopulaties die op Mauritius te vinden waren, maar over dodo’s zei hij helemaal niets.

Cultuur

Vanwege zijn vreemde voorkomen sprak de dodo sinds zijn ontdekking al tot de verbeelding. De dodo werd daarom in de zeventiende eeuw vaak meegenomen naar Europa om tentoon gesteld te worden. Een opgezette dodo is echter nooit bewaard gebleven. De Hollandse schilder Roelant Savery (1576 – 1639) maakte wel verschillende schilderijen waarop ook de dodo is afgebeeld. In het boek Alice in Wonderland uit 1865 van Lewis Caroll komt een dodo voor. Deze organiseert hier een knullige race die door iedereen gewonnen kon worden.

Klonen

Onderzoek naar de dodo gaat ver. Zo worden er niet alleen expedities gehouden naar Mauritius om erachter te komen wat precies de leefgewoonten waren van de vreemde vogel, maar is er ook geprobeerd om de vogel weer opnieuw tot leven te wekken. Aan de hand van DNA sporen en met behulp van duiveneieren wilden wetenschappers aan het eind van de jaren negentig een nieuwe dodo klonen. Omdat de genetische code zeer lastig bleek te achterhalen is dat echter tot nu toe nog niet gelukt.