7 belangrijke feestdagen in het jodendom

Het jodendom is de religie die de inwoners van Judea, of ook wel de Hebreeërs, Israëlieten of simpelweg joden belijden. Er zijn ongeveer 14 miljoen joden op de wereld, waarvan zo’n 5,5 miljoen in de Verenigde Staten en 3 miljoen in Israël. De joden vieren overal ter wereld dezelfde feesten.

Iemand is joods wanneer diegene een joodse moeder heeft. Het geloof wordt dus doorgegeven via de kant van de moeder. Het kan ook zijn dat iemand het jodendom belijdt en de regels volgt van de joodse wet, de halacha, waardoor die individu joods wordt. De Thora vormt de leidraad van het geloof, men doelt dan meestal op de eerste vijf boeken van de Tenach (de Hebreeuwse bijbel). De Joodse feestdagen worden ingedeeld op seizoen en staan in verband met de oogsten. Naast de oogst rekent de Joodse kalender met zowel maanjaren als zonnejaren. De Joodse jaartelling begint bij de schepping en de dagen beginnen vanaf zonsondergang en eindigen dan ook. Iedere dag begint dus als de duisternis invalt. Daarnaast worden maanden ook anders benoemd. Lees hier meer over de Joodse kalender.

Pesach of Pasen

In de lente wordt het aspect van bevrijding gevierd. Deze feestdag wordt Pasen of Pesach genoemd. Het begrip ‘bevrijding’ heeft echter verschillende invalshoeken in het Jodendom. Zo wordt de uittocht uit Egypte en de verlossing van de slavernij gevierd en herdacht. Daarnaast betekent Pesach de bevrijding van de winter en het achterlaten van verslavingen en afgoderij (dat betekent iets belangrijker vinden dan het dienen van God). Pesach betekent ook dat er weer geoogst kan worden en belichaamt een nieuw begin.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Geen gist

Het Feest van het Ongedesemde Brood valt samen met Pesach. Pesach hangt samen met het oogstseizoen, de gerst wordt dan geoogst. Het feest duurt 7 dagen en joden eten dan matses. Een broodsoort dat geen gist bevat, omdat Mozes en de Israëlieten dit brood ook aten tijdens hun haastige vlucht uit Egypte. De bittere smaak van het brood herinnert de joden nog steeds aan de vlucht uit de slavernij.

Sjavoeot of Wekenfeest

Zeven weken na Pesach wordt Sjavoeot gevierd. Ook dit feest staat in verband met het oogstseizoen. Rond deze tijd wordt tarwe geoogst, delen van de oogst werden aan God geofferd. Bovendien wordt het ontvangen van de Thora herdacht en wordt hier ’s nachts uit geleerd in de synagoge. Pesach symboliseert bevrijding, Sjavoeot symboliseert openbaring. Mozes’ ontvangst van de Tien Geboden staat ook centraal tijdens het feest.

Soekot of Loofhuttenfeest

Als afsluiting van alle oogsten wordt dit zevendaagse feest gevierd. Nadat het graan gedorst en de druiven geperst zijn, gaan de festiviteiten van start. De loofhut (soeka) dient als symbool en herinnert de joden eraan dat de vluchtende Israëlieten in gammele tentjes verbleven tijdens hun tocht uit Egypte en de behoefte aan bescherming. Daarnaast is het een herinnering aan het ook latere vluchtende bestaan van de joden en hun kwetsbaarheid.

Loofhut bouwen

In de praktijk wordt er een gemeenschappelijke loofhut gebouwd bij de synagoge. In de hut worden symbolen meegenomen: de loelav (een bundeling van palmtak, mirte en wilgen) en de etrog (een citruusvrucht). Deze planten en vrucht staan voor de oogst. De 8e dag wordt een slotfeest gehouden (Sjemini Atseret) en de laatste dag Simchat Tora, de Vreugde van de Wet. Tijdens deze laatst dag wordt gevierd dat de jaarlijkse lezing van de Thora weer is afgerond.

Jamiem Nora’iem: Rosj Hasjana (Nieuwjaar) en Jom Kipoer (Grote Verzoendag)

Jamiem Nora’iem zijn de ‘ontzagwekkende dagen’ en hebben juist niets te maken met de oogst, in tegenstelling tot de vorige feestdagen. Het begint met Rosj Hasjana en eindigt 10 dagen daarna met Jom Kipoer. Het is de tijd van het aanbreken van een nieuw begin. Er wordt gevast en niet gewerkt, joden richten zich volledig op zuivering van lichaam en geest. Zondes worden bekend en vergeven. Het aanbreken van het nieuwe jaar wordt in de herfst gevierd en wordt ook wel de dag van het bazuingeschal genoemd. Zo wordt het namelijk ook in de schriften genoemd. In de synagoge wordt dan ook op een ramshoorn (sjofar) geblazen.

Gelukswensen

Op de vooravond van Rosj Hasjana worden thuis 2 kaarsen aangestoken. De feestdag wordt ingewijd met wijn en stukjes appel die in honing worden gedoopt, waarna het volgende wordt uitgesproken: ‘moge het een goed en zoet nieuw jaar zijn’. Op nieuwjaarsdag zelf begroet men elkaar met: ‘moge je worden ingeschreven voor een goed jaar’ (leSjana tova tikatévoe). Na 10 dagen van inkeer begint Jom Kipoer. Jom Kipoer belichaamt de vergiffenis van zonden, maar alleen als de mens verzoening initieert.

Chanoeka of Inwijdingsfeest

Chanoeka is een feest dat niet in de bijbel wordt genoemd. Hierbij wordt de overwinning van de Makkabeeën op de Syrische koning Antiochus in het jaar 165 voor Christus gevierd. De Makkabeeën wijdden de tempel in Jeruzalem weer in. Chanoeka begon als een overwinningsfeest, maar ontwikkelde zich later als lichtfeest. Het verhaal draait erom dat er alleen vervuilde olie te vinden was na de strijd tegen de Syrische koning, totdat men een kruik reine olie vond. Het was genoeg om de menora 1 dag te laten branden, maar door een wonder bleef het licht 8 dagen branden. Chanoeka duurt dus 8 dagen en elke dag wordt er een nieuwe kaars aangestoken van de negenarmige kandelaar, met behulp van een 9e kaars. Kinderen spelen vaak met een dreidel, een tolletje, waarop woorden staan die verwijzen naar het wonder.

Jom Haätsmaoet

Jom Haätsmaoet is de viering van de dag van onafhankelijkheid. De onafhankelijkheidsverklaring werd 14 mei 1948 aangekondigd en de Staat Israël werd gesticht. Het is een openbare feestdag volgens de Israëlische wet en wordt gevierd met psalmen en speciale gebeden. De hoop op vrede in Israël staat centraal.

Jom Hasjoa of Holocaustdag

Jom Hasjoa wordt sinds 1951 gevierd op 27 Nisan. Op 14 Nisan (19 april) brak de getto-opstand in Warschau uit, tijdens de Tweede Wereldoorlog. Jom Hasjoa wordt echter op 27 Nisan gevierd omdat 14 Nisan voorafgaat aan Pesach. De slachtoffers van de Jodenvervolging worden op die dag herdacht. Tijdens de plechtigheid wordt het Kaddisj opgezegd, een gebed waarin mensen hun vertrouwen in God uitspreken. Het Kaddisjgebed wordt normaal gesproken opgezegd tijdens begrafenissen.