Muziekspelers door de tijd heen

Hoewel muziek luisteren vroeger nog een luxe was omdat alleen relatief rijke mensen verschillende muziekspelers konden bekostigen, is het vandaag de dag de normaalste zaak van de wereld dat iedereen overal muziek kan luisteren. Hoe werd er door de jaren heen naar muziek geluisterd en hoe hebben muziekspelers zich ontwikkeld?

Fonautograaf

In 1857 kreeg de Fransman Léon Scott patent op zijn fonautograaf. Na lang onderzoek ontdekte hij dat op deze manier (stem)geluid vastgelegd kon worden. Het apparaat legde namelijk geluidstrillingen vast door middel van een ronddraaiende trommel en een stift. De stift registreerde de trillingen op een met roet zwartgemaakt stuk papier welke bewoog door een ronddraaiende trommel. Op 9 april 1860 zong hij voor het eerst een nummer in de fonautograaf: ‘Au Clair de la Lune’. Probleem was echter dat het apparaat wel de stem en dus de geluidsgolf registreerde, maar dat het geen afspeelmechanisme had om het geluid vervolgens af te spelen. In 2008 is dit onderzoekers alsnog gelukt. Waardoor het liedje opgenomen met de fonautograaf de oudste bekendste geluidsopname is.

Fonograaf

Thomas Alva Edison sprong goed in op de tekortkoming van de fonautograaf. Hij kreeg namelijk in 1878 patent op zijn fonograaf. Een apparaat die niet alleen geluid op kon nemen, maar ook af kon spelen. Door middel van een membraan en een stalen naald worden de geluidstrillingen geregistreerd in de metaal laag rondom de ronddraaiende cilinder. De groeven die het membraan of de stalen naald achterliet verschilden in diepte. Door het cilinder terug te draaien werd het geluid afgespeeld via de hoorn. Ook Edison besloot een liedje in te zingen als eerste geluidsopname, namelijk ´Mary had a little lamb´. Vanaf 1890 kwamen er commerciële fonografen, maar er was nog weinig muziek voor te koop. Andere tekortkomingen van de fonograaf waren dat een hard stemgeluid nodig was om iets op te nemen en dat de cilinderrol na vijf keer zo versleten was dat afspelen niet langer meer mogelijk was.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Grafafoon en gramaphone

In 1886 kregen Chichester Bell en Charles Sumner Tainter patent op de grafafoon. Dit was een verbeterde versie van de fonograaf. Verbeteringen hadden vooral betrekking op het materiaal waardoor de tekortkomingen van de fonograaf verbeterd werden. Daarnaast kon de grafafoon 10 minuten in plaats van 2/3 minuten opnemen en dus afspelen. Naast Bell en Tainter verbeterde ook Emile Berliner de fonograaf. In 1887 kreeg hij patent op zijn 'gramaphone'. Hierin verving hij de fonograafrol voor een platte plaat waarin de geluidstrillingen horizontaal in plaats van verticaal werden geregistreerd. Daarna kon de plaat worden afgespeeld. Commercieel werkten de 'gramaphone' en de grammofoonplaten met muziek goed. Naarmate de tijd vorderde, werden nieuwe grammofoonplaten ontwikkeld, bijvoorbeeld Lp’s of singles. Op deze platen kon langer muziek afgespeeld worden.

Banden

In 1928 kreeg Fritz Pfleumer patent op zijn uitvinding om magnesiumpoeder te gebruiken op papierband. In 1932 neemt AEG het patent over en ontwikkelde de magneetband verder. In 1935 zorgt AEG voor de eerste bandrecorder op de markt, die gebruik maakt van papieren banden met magnesiumpoeder. In 1943 is er echter brand in het bedrijf waardoor er snel op zoek moet worden gegaan naar een alternatief voor de papieren geluidsband. Dit resulteerde in de PVC-band in 1943. Al snel verdween de PVC-band echter naar de achtergrond door de opkomst van de cassettebandjes.

Cassettebandjes

In 1959 werd er in de Verenigde Staten de NAB-cartridge ontwikkeld, een cassette op een band met een eindeloze lus opgewonden rondom een enkele haspel.  Doordat de bovenkant open was kon de band vanuit de binnenkant van de spoel naar de buitenkant van de spoel worden geleid. De NAB-cartridge werd vooral gebruikt in radio-uitzendingen. Naar mate de cassette meer ontwikkelde, kwam er ook meer interesse buiten de radiostations. In 1965 kwamen er ook cassettes met muziek voor de commerciële markt. Het voordeel van de cassettes was, in tegenstelling tot de banden van vroeger, dat zij veel sneller verwisseld konden worden. Daarnaast was de speelduur van de cassettes 60-90 minuten, terwijl dat voor Lp's vaak de helft betrof.

Compact disk

In 1982 kwamen Philips en Sony met de compact disk op de markt. De CD (de afkorting van de compact disk) was een ronde plaat met in het midden een klein gat. Om de CD af te spelen was er geen fysiek contact nodig. Door middel van een draaiende beweging van de schijf wordt via een laser de verschillende mini verhogingen en dammen in het oppervlak van de CD gelezen. Het lezen gaat van binnen naar buiten. Waardoor de CD in het begin harder draait dan in het begin. Ondanks dat de CD 45-80 minuten muziek kon dragen, wat dus minder was dan de cassetteband, verving de CD grotendeels de cassetteband als muziekspeler.

Vandaag de dag

Vandaag de dag wordt muziek vaak niet meer op de hiervoor genoemde manieren afgespeeld. Rond 2000 kwam de mp3-speler op de markt. Waardoor een geluidsdrager niet meer nodig is omdat muziek wordt opgeslagen op het apparaat zelf. Dat leverde wel een groot probleem op voor de muziekindustrie. Omdat er geen geluidsdrager meer nodig was, konden bestanden makkelijk worden uitgewisseld en gekopieerd. Daardoor liep de muziekindustrie veel inkomsten mis. Een redding bleek te liggen in online streamingdiensten die ontstonden. Die diensten bieden muziek aan die online kan worden afgespeeld, gestreamd, of worden opgeslagen. Vaak zijn de muziekbestanden van zo'n streamingdienst van betere kwaliteit dan de mp3's van eerder, maar daar tegenover staat dat deze diensten vaak wel abonnementskosten rekenen. Gratis diensten hebben vaak minder goede kwaliteit geluidsbestanden én worden  onderbroken door reclame. Dankzij die reclame en de abonnementskosten, kunnen muzikanten wel weer geld verdienen aan digitaal uitgewisselde muziek. Inmiddels zijn zulke streamingdiensten razendpopulair. De fysieke muziekdrager wordt dus steeds meer verdrongen door modernere technieken om muziek af te spelen, al zijn ook ouderwetse platenspelers en LP's weer flink in trek bij muziekliefhebbers.