Karel VII eist de kroon van Frankrijk op
Na het overlijden van koning Karel VI van Frankrijk riep zijn zoon, eveneens genaamd Karel, zichzelf op 29 oktober 1422 uit tot zijn opvolger. Echter, die zoon was volgens eerdere verdragen al onterfd en er waren meer machthebbers die de Franse troon opeisten.
Krankzinnige vader
Karel werd op 22 februari 1403 geboren als de zoon van Karel VI, de koning van Frankrijk. Op dat moment vertoonde zijn vader al tien jaar lang regelmatig tekenen van krankzinnigheid. Zo schrok Karel VI in 1392 zo hevig van het geluid van een vallende lans dat hij in paniek schreeuwde dat hij verraden was, zijn zwaard trok en meerdere van zijn reisgenoten om het leven bracht. Twee jaar later liet hij alle Joden uit Frankrijk verbannen omdat ze in zijn ogen misdadige figuren waren. Vanwege de krankzinnigheid van Karel VI trokken regenten en hoge edelen steeds meer macht naar zich toe. Vooral de hertog van Bourgondië, Filips II de Stoute, de oom van Karel VI, liet zijn macht groeien. Filips was al regent geweest toen Karel nog minderjarig was en maakte van die invloedrijke positie gebruik. Ook Lodewijk van Orleans, de broer van Karel, trok steeds meer macht naar zich toe. Van hem werd gezegd dat hij zelfs een relatie had met koningin Isabella.
Strijd om de troon van Frankrijk
Terwijl de mentale capaciteiten van Karel VI dus tanende waren, ontspon zich in Frankrijk een machtsstrijd om het machtsvacuüm van de koning in te vullen. De strijd, die vooral tussen de hertog van Bourgondië en Lodewijk van Orleans ging, liep uit op een regelrechte burgeroorlog en Karel was niet bij machte om de vete tussen zijn edelen te sussen.
Daardoor zou men bijna vergeten dat er ook nog een ander conflict speelde: de Honderdjarige Oorlog. De chaos in Frankrijk werd door de Engelse koning Hendrik V aangegrepen om dat conflict weer een nieuw leven in te blazen en deed een inval. De campagne van Hendrik leidde tot een verpletterende Franse nederlaag bij Azincourt, waarna de Bourgondische hertog Filips de Goede met steun van koningin Isabella in 1420 het Verdrag van Troyes kon uitonderhandelen. Volgens dat verdrag zou na het overlijden van Karel VI de Franse troon naar Hendrik V gaan. Prins Karel zou dus geen Karel VII mogen worden.
In 1422 overleden Karel VI en Hendrik V kort na elkaar. Volgens het verdrag van Troyes zou de Franse troon nu naar de Engelse koning Hendrik VI gaan, maar die was slechts een jaar oud. Karel VII claimde zijn positie op de Franse troon, maar na het Verdrag van Troyes was er voor hem eigenlijk weinig overgebleven om over te regeren. Hij beheerste alleen nog een deel van Frankrijk ten zuiden van de rivier de Loire, minus een gebied rondom de stad Bordeaux, dat ook onder Engelse invloed stond. Erger nog: de koning was niet volgens de traditie gekroond in Reims. Daardoor werd Karel VII nog altijd dauphine genoemd, troonopvolger, of hooguit koning van Bourges, naar de stad waar hij veel resideerde. Geplaagd door onzekerheid over zijn legitimiteit als koning en de staat van zijn land door de slepende oorlogen waarin het land verwikkeld was, ondernam hij jarenlang weinig om zijn claim op de troon kracht bij te zetten.
Jeanne d'Arc
Het tij keerde echter in 1429 toen Jeanne d’Arc zich aansloot bij het leger van Karel. Na een reeks succesvolle veldslagen veroverde Karel de stad Reims, waar hij zich op 17 juli 1429 officieel liet kronen tot koning van Frankrijk. Een jaar later werd Jeanne gevangengenomen door de Bourgondiërs en uitgeleverd aan de Engelsen. Karel ondernam geen pogingen om haar te bevrijden en op 30 mei 1431 werd Jeanne d’Arc in Rouen op de brandstapel gezet. Vier jaar later sloot Karel vrede met de Bourgondische hertog Filips de Goede en keerden de twee mannen zich samen tegen de Engelsen. In 1436 veroverde het Franse leger Parijs en werd Karel VII de onbetwiste koning van Frankrijk. Tegen het einde van oorlog was alleen de noordelijke havenstad Calais nog in handen van de Engelsen.
Hoe kon Jeanne d'Arc als onbekende en ongeletterde jonge vrouw zo veel invloed krijgen aan het hof van Karel VII? In Geschiedenis Magazine 8 van 2022 gaat Edward De Maesschalck op zoek naar een antwoord op die vraag.
Afbeelding:
De kroning van Karel VII, schildering uit het Parijse Pantheon uit 1889 door Jules Eugène Lenepveu. [Public Domain via Wikimedia Commons]
