Romulus en Remus en de stichting van Rome

21 april 753 voor Christus – Volgens de Romeinse historicus Varro Reatinus stichtte Romulus op deze dag de stad Rome. De stichting van Rome is een bron van mythe en onduidelijkheden. De bekendste mythe is die van Romulus en Remus, die nakomelingen van de Trojaanse held Aeneas zouden zijn geweest.

Aeneas verlaat Troje

Op het moment dat de Grieken op slinkse wijze met een houten paard Troje binnenvielen, lag Aeneas te slapen in een van zijn schepen. In zijn droom kwam Hektor, de voornaamste beschermheer van Troje, hem vertellen dat hij zijn geliefde stad moest verlaten en ergens anders zijn heil moest zoeken. Eenmaal wakker, nam Aeneas de droom niet echt serieus. Troje stond in vuur en vlam en Aeneas vocht mee. Al snel had hij door dat het geen zin had. De stad was verloren. Met vele omzwervingen, door weer en wind, kwam zijn vloot in het Noord-Afrikaanse Carthago terecht. De schepen werden voornamelijk gehinderd door de wind, die de vloot voor Punische kust in tweeën spleet.

Een bezoekje aan de onderwereld en een dozijn kinderen

Aeneas was een sterke leider en Neptunus, god van de zeeën, vond dat de Trojaan wel genoeg ellende hadden meegemaakt. Na een voorspoedige tocht over de Middellandse Zee belandden Aeneas en zijn volgelingen in Cumae, Italië. Na een bezoekje aan de onderwereld (waar hij de zielen mocht zien die later de menselijke hulsels van Caesar en Augustus zouden bewonen), trouwde hij met Lavinia, de dochter van de koning van de Italiaanse streek Latium (Lazio). Lavinia was echter al beloofd aan een inheems stamhoofd, die vervolgens de oorlog aan Aeneas verklaarde. De Trojanen wonnen. Aeneas vestigde zich in Latium en kreeg een dozijn aan kinderen. Uiteindelijk zou zijn kleindochter, Rhea Silvia, de moeder zijn van Romulus en Remus.

Romulus en Remus – de mythe

De mythe van Romulus en Remus verhaalt over het koninkrijk Alba Longa en haar koning Amulius, een zoon van Aeneas. Amulius was in strijd met zijn broer Numitor en verbande hem uit zijn koninkrijk. Vervolgens dwong hij de dochter van zijn broer, Rhea Silva, zich aan te sluiten bij de Vestaalse maagden. Zoals hun naam al suggereert was het deze groep vrouwen verboden te huwen en kinderen te krijgen. Amulius had echter geen rekening gehouden met de godenwereld. De Romeinse oorlogsgod raakte tot over zijn oren verliefd op Rhea Silva en schonk haar de tweeling Romulus en Remus. De koning van Alba Longa gaf zijn slaven de opdracht de tweeling te verdrinken, maar omdat de Tiber overstroomd was, konden zij de oevers van de rivier niet bereiken. Ze lieten de baby’s achter aan de oever van de Tiber. Toen een wolvin het gehuil van de kinderen hoorde, zoogde zij de baby’s.

De moord op Amulius

Vervolgens werden de kinderen ontdekt door de opperherder van de Koninklijke kudde, Faustulus. Hij nam de twee mee naar huis, waar Romulus en Remus opgroeiden en net als Faustulus herder werden. Op een zeker moment werd Remus gevangen genomen nadat hij in gevecht was geraakt met andere herders en werd hij aan Numitor voorgeleid. Numitor herkende Remus en samen met zijn kleinkinderen vermoordde hij vervolgens zijn broer, om zelf koning te worden.

Pure machtswellust en de stichting van Rome

Nu hun grootvader de macht over het koninkrijk had weten te krijgen, plande de tweeling de stichting van een stad aan de rivier waar de twee waren achtergelaten. Hun honger naar macht leidde tot een gevecht tussen de broers; beide vonden zichzelf het meest geschikt om de nieuwe stad te leiden. In het bloederige gevecht dat volgde, werd Remus gedood. Op 21 april 753 v.Chr. stichtte Romulus Rome, de stad die vernoemd werd naar degene die zijn broer doodde uit pure machtswellust.

Wat is er echt gebeurd?

Archeologen beschrijven de stichting van Rome aan de hand van meerdere fasen, waarvan de eerste begint in de tiende eeuw voor Christus. Op dat moment werden twee van de zeven heuvels van Rome – Palatijn en de Esquilijn – bewoond door kleine groepen Latijnen. Tijdens fase twee, in de achtste eeuw, breidden de nederzettingen zich uit, ontstonden er nieuwe nederzettingen op beide heuvels en ontstond er tevens een nederzetting op een derde heuvel, de Caelius. De twee nederzettingen op de Palatijn sloten een militair verbond en rond de heuvel werd de eerste ommuring gebouwd. In de zesde eeuw voor Christus vielen de Etrusken de nederzettingen op de drie heuvels aan, veroverden zij het heuvellandschap en legden het moerassige dal droog. Vanaf dit moment begon het gebied rondom de drie heuvels zich te vormen tot een echte stad. In de laatste fase, tijdens de vierde eeuw, breidde de stad zich uit tot in de overige vier heuvels. De zeven heuvels werden verbonden door middel van een muur, waardoor een stad ontstond en snel uitgroeide tot de machtigste stad van het Romeinse Rijk.