Amsterdamse burgemeester Gijs van Hall ontslagen

Historische schandalen – In 1967 werd de Amsterdamse burgemeester Gijs van Hall uit zijn functie gezet. Niet eerder had de regering een burgemeester van Amsterdam uit zijn functie ontheven. De vele demonstraties in de voorafgaande jaren maakten echter duidelijk dat Van Hall de regie in zijn stad kwijt was. Volgens Van Hall zelf kreeg hij een oneerlijk proces.

Familie Van Hall

Gijs van Hall kwam van een bekende Amsterdamse regentenfamilie. In de Tweede Wereldoorlog financierde hij samen met zijn broer Walraven het verzet.  Zij vervalsten schatkistbewijzen en ruilden deze in de kluis van De Nederlandsche Bank om voor echt geld. Zo konden zij het verzet financieren. Zijn broer Walraven moest het verzetswerk uiteindelijk met de dood bekopen. Na de oorlog ging Gijs van Hall in de politiek door zich aan te sluiten bij de PvdA. In 1957 volgde hij Arnold Jan d’Ailly op als burgemeester van de gemeente Amsterdam.

Provo’s

Na een goede start met geslaagde projecten zoals het privatiseren van de Universiteit van Amsterdam en de bouw van de IJ-tunnel, braken roerige tijden aan in de jaren ’60. In het hele land ontstonden protesten van de Provo´s, rebellerende jongeren die de autoriteiten provoceerden. Van Hall liet het toezicht op de openbare orde volledig over aan de politiecommissaris. Door onderbezetting wist de politie de demonstranten niet te stoppen. De burgemeester kreeg de schuld van de aanhoudende onrust in de stad.

Ontslag Van Hall

Ook kreeg Gijs van Hall te maken met de rellen rondom het huwelijk van prinses Beatrix . Van Hall verspeelde definitief zijn positie toen een dode viel tijdens een gevecht tussen bouwvakkers en de politie. Het nieuwe kabinet stelde een onderzoek in met vernietigende conclusies. Op 9 mei 1967 gaf premier De Jong Van Hall de keuze; ontslag nemen of (eervol) ontslag krijgen. Hij werd uiteindelijk ontslagen. Bitter sprak Van Hall tegen de journalisten; ‘Barbertje moet hangen’, verwijzend naar de uitdrukking van Multatuli, waarbij iemand de schuld moet krijgen, of hij het nu gedaan heeft of niet.

Kritiek op Van Hall

Meerdere mensen hadden kritiek gehad op de burgemeester. Zo noemde schrijver Harry Mulisch hem een telg uit een oeroud regentengeslacht. Gijs van Hall vond deze bewering oneerlijk; ‘Alleen omdat ik een Van Hall ben, zeg men dat ik een regentenmentaliteit heb. Als ik Pieterse had geheten, zouden ze daar eenvoudig niet over gedacht hebben’. Volgens de Leidse promovendus Dirk Wolthekker had Van Hall een gebrekkige visie op het burgemeesterschap. Hij runde de stad als een bedrijf en zag zichzelf vooral als een citymanager, waarbij hij weinig oog had voor de vaak tegengestelde belangen die een stad kent. Wolthekker presenteerde de biografie over Van Hall op 6 juni 2017.