Het Big Brother gebouw in Ljubljana in 2007

Big Brother: een controversiële mediahype

“Big Brother is watching you” is de bekende slogan van het televisieprogramma Big Brother. Dit is een realityshow waarbij een groep mensen enkele maanden worden opgesloten in een huis vol camera’s. Elke twee weken wordt er iemand weggestemd en uiteindelijk is er een winnaar die een geldprijs wint. Het programma heeft een sterke invloed gehad op het medialandschap en heeft geleid tot veel controverses.

Het idee voor Big Brother ontstond op 4 september 1997 tijdens een brainstormsessie tussen John de Mol, Patrick Scholtze, Bart Römer en Paul Römer. Het originele idee hield in dat zes deelnemers een jaar lang opgesloten werden in een luxe villa, waarna de overgebleven winnaar een miljoen gulden zou krijgen. De titel voor Big Brother is ontleend uit het boek 1984 van George Orwell, dat gaat over een dystopische maatschappij die wordt geregeerd door de alles ziende en controlerende figuur "Big Brother".

Concept

Het concept voor Big Brother is dat twaalf personen worden opgesloten een in speciaal gebouwd huis met beperkte voorzieningen. Camera's registreren dag en nacht alles wat er gebeurt. Dit werd in Nederland live op het internet gestreamd en dagelijks werd er op tv een compilatie van de voorgaande dag uitgezonden. Deelnemers moeten elkaar nomineren voor vertrek, waarna één van hen door de televisiekijkers wordt weggestemd. In de finale-uitzending bepaalt de publieksstemming wie van de overgebleven kandidaten de geldprijs wint.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Big Brother in het buitenland

In 1999 kwamen de deelnemers van Big Brother voor het eerst op de Nederlandse televisie. Het eerste seizoen was een ware mediahype en vele landen namen het concept over. Met name in de Verenigde Staten is het programma nog steeds een enorm succes en trekt het miljoenen kijkers. In Nederland nam het succes echter gestaag af, waardoor in 2006 de laatste aflevering werd uitgezonden. Na het succes van Big Brother kwamen er wel veel opvolgers. Het originele idee van De Mol kwam dan ook in 2006 op de buis met De Gouden Kooi. Tegenwoordig is Utopia 2, dat een soortgelijk format volgt, nog steeds erg populair.

Controverses

De realityshow is het onderwerp geweest van veel kritiek. Deskundigen debatteerden onder andere over de vraag of de deelnemers tegen zichzelf beschermd moeten worden en of deelname aan het programma psychische of emotionele schade op zou kunnen leveren. In de latere versies leidde de deelnemersselectie tot discussie. Het programma koos voornamelijk deelnemers met een extreme persoonlijkheid, wat tot veel tv-sensatie zou leiden. Hoe controversiëler, hoe beter. Ook werden er relaties tussen deelnemers aangespoord door de producenten om drama te creëren.

In november 2019 kwam een video uit 2017 naar boven van de Spaanse Big Brother. In deze video is deelneemster Carlota Prado te zien terwijl zij een video van haarzelf krijgt te zien waarop zij seksueel wordt misbruikt door deelnemer Jose María Lopez na een feestje in het huis. Dit is niet de eerste keer dat er mogelijk seksueel misbruik in een Big Brother huis is geweest. In de Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse versie zijn soortgelijke incidenten voorgevallen.

Voorbeeldfunctie

Ook op het gebied van de voorbeeldfunctie die dit realityprogramma vervult, worden vraagtekens gezet. Zo worden overmatig alcoholgebruik, agressie, feesten, en seks veel in beeld gebracht. Desondanks zijn sommige deelnemers van het programma uitgegroeid tot ware televisiepersoonlijkheden. Meerdere deelnemers zijn nog in tijdschriften zoals de Playboy verschenen. De meeste deelnemers zijn na deelname echter weer teruggegaan naar hun oude leven buiten de spotlight.

Veranderd medialandschap

Het televisieprogramma bedacht door John de Mol heeft misschien wel het medialandschap veranderd en de term ‘reality-tv’ gepopulariseerd in onze huiskamers, maar het programma heeft ook veel controverses de wereld ingebracht. Toch trekt het programma nog steeds miljoenen kijkers wereldwijd. Een van de vragen die het ongekende succes van Big Brother deed opdoen is dan ook: wat zegt het over het kijkerspubliek dat dit soort reality-tv zo enorm populair is?