100 jaar vrouwenkiesrecht en activisme

Sinds 28 september 1919 bestaat er in Nederland het algemene kiesrecht. Honderd jaar later opende Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwen geschiedenis Atria de tentoonstelling ‘De straat op! 100 jaar vrouwenkiesrecht en activisme’ in de Openbare Bibliotheek Amsterdam Oosterdok. Feminisme kan echter vele vormen aannemen, in hoeverre slaagt deze tentoonstelling de diversiteit van feminisme aan te tonen?

Het activisme staat centraal in de tentoonstelling van Atria. Activisten van nu blikken aan de hand van archiefmateriaal terug op activisten van toen. De verhalen van vrouwen als Aletta Jacobs, Wilhemina Drucker en Rosa Manus worden verteld en hedendaagse activisten zoals Lilianne Ploumen, Sylvana Simons en Devika Partiman delen hun eigen ervaringen met activisme. Aan de hand van o.a. foto’s, krantenartikelen en propagandamiddelen duik je in de geschiedenis van 100 jaar geleden. Tevens is er een Virtual Reality-beleving die je meeneemt naar de demonstratie voor vrouwenkiesrecht in het Amsterdam van 1916.

Intersectioneel feminisme

Het meest opvallende aan de tentoonstelling is de aandacht voor intersectioneel feminisme. Dit houdt in dat er binnen het feminisme ook wordt gekeken naar andere factoren, zoals bijvoorbeeld ras, klasse en geaardheid. Vrouwen die ook tot een andere gemarginaliseerde groep behoren, hebben te kampen met meer obstakels dan alleen seksisme. Een intersectionele feminist zet zich in om deze dubbele hindernis te bestrijden.

De tentoonstelling ‘De straat op!’ besteed veel aandacht aan het intersectionele feminisme. Zo wordt er niet alleen gekeken naar de strijd van de witte vrouw uit de middenklasse of het doorbreken van het glazen plafond. Activisten met allerlei verschillende achtergronden worden ook naar voren geschoven. Zo wordt de invloed van de feministische schrijfster Raden Adjeng Kartini (1879-1904) uit het voormalige Nederlands-Indië beschreven, eveneens als de strijd van de feministische arts en econoom Betsy Thung Sin Nio (1902-1996) voor het kiesrecht voor vrouwen in China, Nederlands-Indië en Nederland.

Portret van Raden Adjeng Kartin

Er wordt aandacht besteed aan Maria Liberia Peters, die in de jaren ’80 en ’90 premier was van de Nederlandse Antillen en Sophie Redmond, de eerste zwarte vrouwelijke arts in Suriname. Maar ook hedendaagse belangrijke vrouwen zoals Khadija Arib, die sinds 2016 de eerste voorzitter van de Tweede Kamer is met een dubbele nationaliteit, de eerste van Afrikaanse afkomst en tevens de eerste die een islamitische achtergrond heeft, hebben een plek in de tentoonstelling.

Mannenbond voor Vrouwenkiesrecht

Ook mannen worden betrokken bij de strijd voor gelijkheid. Mannen lijden immers ook onder het patriarchaat. Zo vertelt activist Daryll Landbrug: “Mannen worden in de samenleving van kleins af aan seksistisch geprogrammeerd. We leren niet te praten over emotie, we mogen niet falen en het wordt vreemd gevonden als je meer met je moeder optrekt dan met je vader. Uiteindelijk kent dat ‘boys will be boys’-idee alleen maar verliezers.” Ook wordt het verhaal van de Indonesische onafhankelijkheidactivist Ki Hajar Dewantara (1889-1959) verteld en wordt de Mannenbond voor Vrouwenkiesrecht onder de loep genomen.

De tentoonstelling van Atria besteed veel aandacht aan de diversiteit van activisten, de verschillende vormen die activisme kan innemen en wat hedendaagse activisten beweegt om de barricades te bestijgen. Niet alleen de Aletta Jacobsen van de wereld, maar ook minder bekende activisten krijgen een plekje in de tentoonstelling. Het belang van activisme van het verleden wordt onderstreept door het activisme van het heden met het oog op het activisme van de toekomst.

Afbeeldingen: