De geschiedenis van geld lenen

Nu is geld lenen vrij makkelijk. Er zijn talloze mogelijkheden om een lening af te sluiten. Geld lenen is al een oude praktijk, die veel mensen rijk, maar ook arm heeft gemaakt.

Middeleeuws verbod op geldleningen

In de 12e eeuw verbood de paus alle christenen om rente te heffen en beroepsmatig geld uit te lenen. Het gebod van de katholieke kerk gold niet voor de Joodse bevolking, zij hoefden de paus niet te gehoorzamen. Europese vorsten hadden geld nodig voor oorlogsvoering en om te kunnen bouwen. Een win-win situatie kwam tot stand: de joden gingen de ambacht van het geldlenen uitoefenen en in ruil voor de geldleningen boden de vorsten de joden bescherming en een inkomen. Ondanks het verbod op geldlening van de Katholieke kerk werden er destijds dus volop leningen verstrekt.

Een slimme truc van de Italianen

Italiaanse kooplieden wisten het verbod op renteheffing te omzeilen met een slimme truc. Ze richtten hun boekhouding op zo’n manier in dat de rente werd beschreven als een ‘gift’ of ‘beloning’. In Noord-Italië in de 15e eeuw bloeiden de bankactiviteiten op in grote steden zoals Genua, Siena en Florence waar in een korte periode ontzettend veel banken opkwamen. Bankier Cosimo de Medici, de oprichter van de Medici bank, wist zelfs wereldwijd vestigingen te openen. Hoe inloedrijk de Italianen waren, blijkt uit het feit dat de term 'bankroet' uit het Italiaans komt.

17e eeuw: De eerste papieren biljetten

In 1661 werden de eerste papieren biljetten uitgegeven in plaats van muntgeld. Het bedrijf Stockholms Banco gaf echter meer briefgeld uit dan het financieel kon veroorloven en moest de deuren sluiten. De uitgifte van het eerste papieren geld was in feite een lening omdat de bank meer geld uitgaf dan het bezat. De bank werd overgenomen door de staat en bestaat in die hoedanigheid nog steeds als de nationale bank van Zweden.

20e en 21e eeuw: Riskante leningen vormen een zeepbel

Een zwarte dag in de geschiedenis van de bankenwereld is 24 oktober 1929: de dag van de Beurskrach. De aandelenkoersen op de beurs in New York sloegen op hol en hierdoor verloren plotseling enorme aantallen leningen en beleggingen hun waarde. Er was een zeepbel ontstaan doordat men leningen niet meer terugbetaalde terwijl er wel nog werd gehandeld en zelfs belegd met leningen. Toen de zeepbel uiteen spatte gingen duizenden banken in de Verenigde Staten failliet. In 2008 knapte een gelijksoortige speculatieve bubbel die ook bestond uit riskante leningen. De gigantische internationale investeringsbank Lehman Brothers ging failliet wat een wereldwijde economische crisis als gevolg had.