Illustratie van een Japanse vrouw die haar lippen kleurt (1874)

De geschiedenis van lippenstift

Rood, zwart, blauw, het kan allemaal. Lippenstift is niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Maar waar komt het eigenlijk vandaan?

Het gebruik van lippenstift is tenminste 5.000 jaar oud. Sommige historici denken dat men het zelfs in de prehistorie al gebruikte, door bessen en rode klei te mengen. Bij de Soemeriërs (4500-1900 v.Chr.) uit Mesopotamië waren gekleurde lippen een statussymbool voor zowel mannen als vrouwen. Ze balsemden daarom hun lippen met de kleurstof van insecten, henna of fruit.

Luxegoed in de oudheid

Er zijn verschillende aanwijzingen gevonden dat lippenstift voorkwam bij meerdere beschavingen in de oudheid. Zo staat op een papyrusrol uit het oude Egypte (3000 v.Chr.-332 v.Chr.) afgebeeld hoe een vrouw voor een spiegel haar lippen kleurt. En in India werd deze cosmetica 3.000 jaar geleden ook al gebruikt. Ook Cleopatra VII (69-30 v.Chr.), koningin van Egypte, kleurde haar lippen rood. Hiervoor werden onder meer karmijnkevers geplet, waarnaa de kleurstof uit het bloed van de luizen werd gehaald. Dit was een ingewikkeld een moeizaam proces. Hoewel dit idee nu misschien niet bepaald smakelijk overkomt, was deze kleurstof hierdoor eeuwenlang een gewild luxegoed.

Ook in de Romeinse tijd (27 v.Chr.-476 n.Chr.) was het een bekend gebruik. Zo schreef de Romeinse toneelschrijver Plautus: "Een vrouw zonder verf is als eten zonder zout". En de Arabische arts en scheikundige Abu al-Qasim al-Zahrawi uit de 10e eeuw beschreef in zijn medische encyclopedie hoe de eerste vaste lippenstift met parfum werd gemaakt.

Het Westen

In West-Europa deed lippenstift pas in de 16e eeuw zijn intrede. In de tijd van de Britse koningin Elizabeth I (1558-1603) was een bleke huid statussymbool en de koningin vond de rode kleur mooi passen. Al was koningin Elizabeth een stijlicoon met haar rode lippenstift, in eeuwen daarop veranderden de opvattingen over de kleurstof. Lippenstift werd toegeschreven aan prostitués en edelen moesten er ver van blijven. Tot de 19e eeuw zaten er overigens giftige stoffen in lippenstift, zoals kwik en lood, waardoor het gebruik ervan werd afgeraden.

Commerciële productie

Pas in 1885 kwam er verandering in de negatieve houding tegenover lippenstift. Het Franse cosmeticamerk Guerlain ontwikkelde een lippenstift op basis van castorolie, hertenvet en bijenwas. Dit markeerde het begin van de commerciële productie, die zich in het begin van de 20e eeuw ontwikkelde tot een massaproductie. De populariteit van lippenstift onder vrouwen groeide, onder meer door toneelspelers die make-up aanbrachten om onder de felle toneellampen beter zichtbaar te zijn. In de jaren 20 en 30 ontwikkelden cosmeticamerken als Max Factor, Estée Lauder en Chanel hun eigen lippenstift.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog stagneerde het gebruik van lippenstift. Net als veel andere producten, werden cosmetica tijdens de oorlog namelijk schaars. Bovendien werd de cosmetica in Duitsland door de Nazi’s verboden onder de slogan “Die deutsche Frau schminkt sich nicht”.

Heropleving

Maar in de jaren 50 volgde er een opleving. Hollywood-actrices als Marilyn Monroe (1926-1962) gebruikten veel make-up, waaronder voornamelijk rode lippenstift. Hun voorbeeld werd gevolgd door de massa’s vrouwen voor wie televisie en films in deze tijd toegankelijk werden. Cosmeticabedrijven sprongen op de vraag in en ontwikkelden steeds meer tinten lippenstift. In de decennia daarop kwamen er lipsticks met een smaakje, glitters en felle kleuren. Tegenwoordig is lippenstift, als belangrijk onderdeel van de outfits van vrouwen, die niet meer weg te denken is uit onze maatschappij.

Afbeeldingen: