Hoe bouwde je in de hoogte in de 13e eeuw?
Een kasteel bouwen was tijdens de middeleeuwen niet bepaald een eenvoudige operatie. Steen was in die tijd enorm duur, waardoor alleen koningen en edellieden zich zulke vestingen konden veroorloven. Ook op praktisch gebied moesten de nodige hordes worden genomen. Door de militaire ontwikkelingen werd het namelijk noodzakelijk om steeds hogere muren en torens te bouwen. Dit vroeg om creatieve oplossingen om de zware stenen daarvoor steeds hoger te krijgen.
Guedelon
Hoe het er op zo’n middeleeuws bouwterrein aan toe ging, heeft men de afgelopen twintig jaar in het Franse plaatsje Guedelon kunnen waarnemen. Daar is een team van professionals en vrijwilligers al sinds 1997 bezig om een kasteel in dertiende-eeuwse stijl uit de grond te stampen. Om het zo authentiek mogelijk na te maken, gebruiken ze alleen technieken die in die tijd beschikbaar waren. Historici en archeologen kunnen hierdoor rechtstreeks het gebruik van middeleeuwse technieken observeren.
Steiger huren
Hierbij blijkt dat met name de hoogbouw de nodige moeite vergde. Om hogere secties aan te leggen, maakten de middeleeuwse bouwmeesters gebruik van steigers, die uit de Romeinse tijd waren overgeleverd. Een kant-en-klare steiger huren bestond toen vanzelfsprekend nog niet, waardoor de steigers voor ieder gebouw vanaf de grond toe werden opgebouwd. Steigers moesten niet alleen het gewicht van de werklieden, maar ook dat van de stenen voor de muren kunnen dragen. Daarbij beschikten de middeleeuwse bouwers slechts over hout om deze constructies van te bouwen.
Steigergaten
Uiteindelijk kwam men op het idee om vierkante gaten in de reeds voltooide gedeeltes van de muur te maken, de zogenaamde steigergaten. In deze gaten schoven de werklieden dikke houten balken, waaromheen ze vervolgens de steiger bouwde. Deze zat daardoor stevig in de stenen muur verankerd. Wanneer een sectie van de muur voltooid was, werden er bovenin nieuwe gaten gemaakt, waarna de balken een stuk omhoog werden verplaatst. Zo klommen de steigers langzaam naar de top. Vandaag de dag kan men nog steeds deze steigergaten waarnemen in kasteelruïnes.
Tredmolenlier
Nadat de steigers waren aangelegd, was het zaak om de stenen naar boven de tillen. Hiervoor maakten middeleeuwse bouwers gebruik van een tredmolenlier, een door spierkracht gedreven hijskraan. In deze machine liepen een of twee mensen in een soort reusachtig hamsterwiel, waardoor er via takels en touwen zwaar materiaal naar boven kon worden gehesen. In de middeleeuwen was er bijna niemand te vinden voor dit zware werk, waardoor de bouwmeesters hun toevlucht namen tot dwangarbeiders en gevangenen. In Guedelon staan vrijwilligers nu daarentegen in de rij om via deze machine een uniek inkijkje in het verleden te krijgen.
