Romeinse druiventrosjes
De collectie van het Rijksmuseum van Oudheden telt twee bijzondere glazen flesjes in de vorm van een druiventros. Die zijn in 1920 gevonden in het graf van een rijke Romeinse dame, in de buurt van Heerlen. De vorm en kleur van echte druiven zijn wonderbaarlijk goed weergegeven door de glasmaker. Tot en met 28 februari 2021 zijn de flesjes te zien in de tentoonstelling ‘GLAS’.
Tekst: Rijksmuseum van Oudheden
Romeins grafveld
De Romeinen begroeven hun doden langs de uitvalswegen van nederzettingen. In Romeins Nederland werd deze gewoonte overgenomen, onder andere ter hoogte van Heerlen, waar een bloeiende nederzetting gelegen was, genaamd Coriovallum. De nederzetting lag op een kruispunt van twee belangrijke Romeinse wegen, noord-zuid van Aken naar Birten en oost-west van Keulen naar Bavai. In 1920 waren deze wegen nog in gebruik toen er langs de oostelijke uitvalsweg naar Keulen tijdens grondwerkzaamheden vier stenen askisten werden gevonden. Eerder waren er op hetzelfde terrein al meer dan tien crematiegraven ontdekt. Het was duidelijk dat de dienstdoende archeologen op een Romeins grafveld waren gestuit. Twee van de kisten hadden een kostbare inhoud. Uit de ene kwamen vooral barnstenen voorwerpen tevoorschijn, uit de andere een voorraad vaatwerk van glas.
Twee flesjes
Onder die vondsten bevinden zich twee parfumflesjes van blauwgroen glas, in de vorm van een druiventros (15-200 na Chr.). Ze zijn identiek; alleen de hals en oren verschillen een beetje van elkaar. Dat komt doordat de flesjes in dezelfde tweedelige vorm of mal zijn geblazen en de hals en oren apart zijn afgewerkt. Vormgeblazen glas was gedurende de hele Romeinse tijd in gebruik en vooral populair in de 1ste en 2de eeuw na Chr.
Het is waarschijnlijk dat in de glazen druiventrosjes een bijzondere wijn werd bewaard. De troost die de wijngod Dionysus/Bacchus aan de stervelingen op aarde kon geven, en de jaarlijkse wedergeboorte van de wijnrank, maakten deze god in de oudheid tot symbool van hoop en bijstand. Op veel grafmonumenten komen verwijzingen naar de wijnrank voor.
Drinkbeker met guirlandes
De askist met kostbare inhoud bevatte ook een drinkbeker van donkergroen glas, versierd met witte guirlandes, enkele voorwerpjes van brons, waaronder een spatel, en een kisthengseltje. Verder werden er nog een benen naald en een fraai gouden parfumflesje in aangetroffen. Op een hoopje hout-as buiten de kist waren vijf olielampjes (2de eeuw na Chr.) geplaatst. De beker, het potje en het flesje (1ste eeuw na Chr.) waren waarschijnlijk erfstukken die aan een nazaat van de eigenaar zijn meegegeven. Deze nazaat was in dit geval een vrouw.
